Na twee achtereenvolgende kwartalen waarin het optimisme van starters op de woningmarkt een voorzichtige stijgende lijn vertoonde, lijkt het verwachtingsniveau weer terug te zijn bij dat van voor die periode. Nog maar één op de vijf Nederlandse starters (19%) verwacht in het komende jaar voor de eerste keer in zijn of haar leven een huis te kopen. In het vierde kwartaal van 2022 was dat nog 23%, zo blijkt uit de Startersbarometer Q1 2023 van Visii Hypotheken.
Vergeleken bij Q4 2022 daalde het verwachtingscijfer het hardst onder twintigers, van 23% naar 17%. Maar ook het vertrouwen van oudere starters in de woningmarkt nam af, van 26% in het laatste kwartaal van 2022 naar 23% nu. Waar eind 2022 nog een derde van de starters van mening was dat hun positie op de woningmarkt was verbeterde, vindt begin dit kwartaal nog minder dan een kwart (23%) hetzelfde.
“Na de eerste, voor starters vaak hoopvolle berichten over lagere woningprijzen en een minder overspannen woningmarkt, lijkt er vooralsnog weinig veranderd”, zegt Hergen Dutrieux, medeoprichter van Viisi Hypotheken. “Het beeld dat starters niet terecht kunnen op de huizenmarkt klopt echter niet. Zo is hun aandeel in het totaal aantal woningaankopen al twee jaar stabiel op bijna 40%. Starters kopen dus wel woningen, maar het aandeel van hen dat wil kopen en niet slaagt, is groter.”Het dalende optimisme wordt vooral veroorzaakt door stijgende hypotheekrentes. Hierdoor blijkt meer dan de helft van de starters zelfs afziet van het kopen van een woning. Bijna driekwart zegt door de hoge rentes niet het bedrag te kunnen lenen dat ze nodig hebben.
Hypotheekrente is de oorzaak
De sterk opgelopen hypotheekrente lijkt de belangrijkste aanleiding voor het dalend optimisme onder Nederlandse starters. Uit het onderzoek blijkt dat meer dan de helft van alle ondervraagden hierom zelfs bewust afziet van hun koopwens. Erg opvallend is hierbij het verschil tussen jonge (52%) en oudere starters (58%). Die hoge rentestanden raken vooral de leencapaciteit van starters, omdat zij niet zoals doorstromers hun hypotheek met lage rente kunnen meenemen. Driekwart (74%) van alle starters zegt daarom niet het hypotheekbedrag te kunnen lenen dat aansluit bij hun woonwensen.
Als een direct gevolg hiervan wacht driekwart van hen het liefst met een eventuele aankoop tot de huizenprijzen verder zijn gedaald. Voor één op de drie ondervraagden moet deze daling ten minste twintig procent bedragen, voordat zij in actie komen. “Na de eerste, voor starters vaak hoopvolle berichten over lagere woningprijzen en een minder overspannen woningmarkt, lijkt er vooralsnog weinig veranderd”, zegt Hergen Dutrieux, medeoprichter van Viisi Hypotheken.
Wooneisen bijstellen
Naast het tijdelijk uitstellen van de koopwens, kan ook het bijstellen van specifieke wooneisen een oplossing zijn om als starter een eigen woning te bemachtigen. Uit het onderzoek blijkt dat slechts 51% van alle ondervraagden bereid is een huis te kopen dat niet aan al hun woonwensen voldoet. Als een gevolg hiervan noemt 83% een eigen woning op dit moment zelfs onbereikbaar.
Dutrieux: “In de afgelopen maanden kwamen er bij ons relatief veel starters langs om advies in te winnen. Het merendeel wil weten of ze momenteel beter kunnen kopen of wachten. In de twaalf jaar sinds onze oprichting hebben we diezelfde vraag al duizenden keren gehad. Of het tien, vijf of één jaar geleden is, ons antwoord is altijd hetzelfde. Wanneer je wacht op het beste moment, dan koop je waarschijnlijk nooit.”
Duur huren
Vergeleken met het vierde kwartaal van 2022 neemt het verwachtingscijfer het hardst af onder twintigers. Van hen verwacht 77% niet te slagen in het vinden van een woning in dit kwartaal. Onder de groep tussen de 30 en 35 jaar is dat 64%.Hierdoor geeft het merendeel van de starters aan dat ze wachten met het kopen van een huis tot de huizenprijzen verder dalen. Een op de drie geeft aan, dat de prijzen hiervoor met minstens 20% omlaag moeten gaan
Ondanks de gestegen hypotheekrente zijn volgens hem nog altijd veel starters op zoek naar een eerste woning. “Dat komt voornamelijk doordat duur huren voor velen niet een aantrekkelijk alternatief is. Zonder een vooruitzicht op significante rentedalingen en met het vastlopen van de bouwplannen van Minister de Jonge voor meer betaalbare huur- en koopwoningen, verwacht ik niet dat er op korte termijn veel zal veranderen voor starters.”
