Riskmanagers zien het einde van de huidige harde verzekeringscyclus nog niet naderen en geven aan dat de relatie met de verzekeringssector hierdoor voor de komende tijd is beschadigd. Sowieso domineren de gespannen relatie met de verzekeringsmarkt de uitkomsten van de Risk Frontiers Global 2021.
De verhardende markt heeft volgens de riskmanagers schade toegebracht aan de driehoeksverhouding tussen verzekerde, makelaar en verzekeraar, aldus. Zo’n 64% van hen gaf aan dat de relatie met hun makelaar in 2021 slechter was dan in 2020; slechts 22% meent dat deze verbeterd is. Opvallend gegeven is dat velen meldden dat ze het gevoel hebben dat de makelaar meer de kant van de verzekeraar koos dan die van hen als klant. Tegelijkertijd gaf 45% van de ondervraagden aan dat de relatie tussen makelaar en verzekeraar was verbeterd –
De directe relatie tussen verzekeraar en verzekerde heeft eveneens te lijden gehad, met 49% van de riskmanagers die een verslechtering van de relatie meldden in 2021. De riskmanagers wijten dit aan een combinatie van de verhardende markt, maar ook aan het gevoel dat verzekeraars zich niet langer bekommeren om de langetermijnrelaties die soms decennialang zijn opgebouwd en/of de besluitvorming terugschuiven naar het hoofdkantoor. Interessant is dat een toenemend aantal riskmanagers aangeeft dat er een sprankje hoop gloorde in die zin dat zowel makelaars als verzekeraars meer hun best lijken te doen om met riskmanagers samen te werken. Maar veel van de ondervraagden zeiden dat de samenwerking op een laag pitje staat en dat het tijd zal kosten voordat riskmanagers hun ervaringen van de afgelopen twee jaar zijn vergeten.
Uit het onderzoek van Risk Frontiers Global 2021, waarin de mening van bijna 700 riskprofessionals uit de hele wereld is gepeild, blijkt dat 75% van de riskmanagers verwacht dat de verzekeringspremies verder zullen verhogen, terwijl slechts 14% ervan overtuigd is dat de premietoenames ten einde zijn. Uitgesplitst per regio was Europa het zwaarst getroffen gebied, waar zo’n 94% van de meer dan 350 ondervraagde riskmanagers melding maakt van aanhoudende premieverhogingen, waarbij met name voor D&O-verzekeringen en cyberverzekeringen lastig een adequate dekking te vinden was.
Op de vraag welke branches het meest getroffen zijn, waren de risk managers het in grote lijnen eens: property, engineering en aansprakelijkheid zijn het zwaarst getroffen, terwijl velen buiten Europa de premies voor motorrijtuigen noemden. Andere punten van zorg zijn de cyber- en D&O-dekkingen, evenals vele andere aansprakelijkheidsverzekeringen en Financial Lines. Op de vraag of de riskmanagers de voorwaarden beperkter worden, lagen de uitkomsten wereldwijd dichter bij elkaar. Terwijl in Europa 87% van de respondenten zegt dat het dit jaar moeilijker was om tot een overeenkomst over de voorwaarden te komen, was het in Afrika een fifty fifty verdeling tussen degenen die de voorwaarden strenger zien worden en degenen die weinig verandering hebben ervaren.
Het algemene beeld was dan ook dat 54% strengere voorwaarden meldt, tegenover 46% die dat niet deed. Een andere uitkomst is dat de helft van de riskmanagers aangeeft op zoek te gaan naar alternatieven voor de traditionele verzekeringen en de andere helft dus niet. Het ‘nee’-cijfer omvat echter ook degenen die al alternatieven hebben – en veel van die risicomanagers meldden dat ze meer gebruik gingen maken van bijvoorbeeld hun captives, of dat ze meer risico’s zelf gingen dragen.
Schadeafhandeling
Wat het schadeplaatje betreft, meldde ongeveer 84% van de riskmanagers wereldwijd dit jaar meer moeilijkheden te ondervinden bij de afwikkeling van hun schadeclaims en verklaarden zij dat verzekeraars steeds meer de discussie aangaan over ‘elke polisvoorwaarde en clausule’, teneinde op zoek te gaan naar manieren om de claim af te wijzen. Dat is de verklaring voor veel van de geschillen, aldus de risicomanagers. Ook hier speelden regionale verschillen een rol in het eindcijfer. In Europa bijvoorbeeld zegt 56% van de respondenten dat het moeilijker is om claims af te wikkelen, terwijl in Afrika 88% van de respondenten moeite heeft om hun claims betaald te krijgen. Velen van hen meldden niet alleen vertragingen bij de uitbetaling, maar ook weigeringen van claims en een toenemend aantal geschillen als gevolg daarvan, waardoor het vertrouwen in de verzekeringssector als middel voor risicofinanciering afbrokkelt. Overigens is het winnen van vertrouwen in Afrika een grote uitdaging voor de verzekeraars op het Afrikaanse continent.
Risico’s
In het onderzoek werd ook gevraagd naar individuele risico’s, voortbouwend op de resultaten van de enquêtes van vorige jaren. Voor het eerst sinds lange tijd meldt 71% van de riskmanagers dat de politieke risico’s dit jaar niet waren toegenomen. Misschien komt dat doordat de Brexit-situatie eindelijk was opgelost, misschien omdat meer mensen zich concentreerden op de crisis in Covid-19, of misschien omdat er minder omstreden verkiezingen waren, vooral in Afrika.
In plaats daarvan stonden in 2021 andere risico’s centraal en verwacht wordt dat veel van die risico’s in 2022 een toenemende bedreiging zullen blijven vormen. In het algemeen zegt 91% van de ondervraagden dat het financiële risico was toegenomen; in Afrika meldde zelfs 100% van de ondervraagden dat het een toenemend risico was. Ook het valutarisico nam toe; opnieuw met 100% van de Afrikanen die dit als een toenemend risico beschouwden. Zij meldden dat de balansen werden beïnvloed door een verslechterende wisselkoers ten opzichte van de Amerikaanse dollar en dat sommige centrale banken drastische kortetermijnmaatregelen namen om hun valuta te beschermen, waaronder het sluiten van wisselkantoren.
Ook het personeelsrisico is volgens 75% van de ondervraagden wereldwijd hoger op de agenda komen te staan, waarbij de pandemie de noodzaak onderstreept om voor het personeel te zorgen. De riskmanagers maken zich zorgen over het bestaande personeelsbestand, vooral nu er over de hele wereld nog meer Covid-19-afsluitingen komen, met dank aan de Omicron-variant. “Het personeelsrisico is ook hoger op de agenda komen te staan, waarbij de pandemie de noodzaak onderstreept om voor het personeel te zorgen. 91% van de ondervraagden zegt dat het financiële risico is toegenomen. 98% van de riskmanagers noemt cyberaanvallen als een groeiend risico in 2021. Maar ze blijven zich zorgen maken over het behoud en de werving van personeel, ook van professionals op het gebied van riskmanagement, omdat Generatie Z volgens hen op zoek is naar nieuwe manieren van werken en in volledig nieuwe banen.
Maar het grootste ervaren risico was cyber, dat door 98% van de riskmanagers wereldwijd wordt genoemd als een groeiend risico in 2021. Navraag bij een aantal respondenten leert dat de pandemie cyberdreigingen in de hand had gewerkt omdat mensen van thuis uit werkten en organisaties moeite hadden om veranderingen door te voeren en de veiligheid van hun netwerken te waarborgen. De pandemie heeft volgens de riskmanagers ook de ogen van het senior management geopend voor de reële dreiging van een cyberaanval, terwijl een aantal belangrijke gebeurtenissen, zoals het Colonial Pipeline-incident, het besef dat dit een risico is dat iedereen kan overkomen, alleen maar heeft versterkt
Riskmanagement
Riskmanagement zelf heeft baat gehad bij de pandemie, in die zin dat riskmanagers uit de hele wereld verklaarden meer aandacht van het hoger management te hebben gekregen. Hoewel riskmanagers in sommige van de volwassen markten het gevoel hadden dat zij al een meer belangrijke rol hadden, was er ook een gevoel dat zij door de crisis ook hun waarde hebben moeten bewijzen. In het algemeen zegt 68% van de ondervraagde riskmanagers dat de Covid-19 pandemie de aanpak van riskmanagers in hun organisatie had veranderd. Het goede nieuws is dat 96% van de riskmanagers zegt dat de pandemie hen een stimulans heeft gegeven en riskmanagement hoger op de agenda van de directie heeft geplaatst.
Velen meldden dat ze niet langer werden gezien als de ‘nee’-mensen en dat ze in plaats daarvan werden gewaardeerd omdat ze verstandig en evenwichtig advies gaven. Sommigen meldden dat hun bestuur hen nu in een vroeger stadium bij ontwikkelingsgesprekken betrekt en steeds meer geïnteresseerd is in de ondernemingsbrede risico’s die de riskmanagers kunnen aanpakken.
Er is ook groeiende bezorgdheid dat, zoals een riskmanager het uitdrukte, het risico van een slechte gezondheid “als een ijsberg is en dat we nog maar net het topje ervan zien”. Hij en vele anderen vrezen dat er in de komende jaren wel eens een crisis in de gezondheidszorg zou kunnen uitbreken als de gevolgen van de pandemie voelbaar worden, met name op het gebied van de geestelijke gezondheid. Personeel kan een burn-out krijgen of thuis ongezien al aan het worstelen zijn. Er werd ook gevreesd dat organisaties die niet de indruk hebben dat ze het goed hebben gedaan voor hun mensen, het moeilijk zullen hebben om mensen te behouden en in de toekomst aan te werven. Dat is een risico dat door de pandemie aan het licht is gekomen en dat riskmanagers zorgen blijft baren. Wat de lessen van de pandemie betreft, zijn de riskmanagers het erover eens dat dit een van de meest waardevolle lessen rond mensen was geweest. Organisaties kunnen het zich niet veroorloven hun grootste hulpbron te negeren.
Nu de Omicron-variant opnieuw bevolkingen bedreigt, maken riskmanagers zich zorgen over de gevolgen op langere termijn. Velen van hen verwachten veel beweging op de arbeidsmarkt als we eindelijk uit de pandemie komen, iets wat zowel een bedreiging als een kans wordt ervaren. Over het geheel genomen meldden riskmanagers in 2021, net als in de jaren daarvoor, dat er genoeg is dat hen het hele jaar heeft beziggehouden en zij denken dat 2022 waarschijnlijk net zo’n uitdaging zal zijn.
