Miljoenennota 2022: Veerkracht en verder bouwen

Met een verwachte economische groei van 3,5% procent in 2022 herstelt de Nederlandse economie zich opvallend snel van de coronacrisis. Het aantal mensen met werk is hoog, het aantal faillissementen historisch laag en de staatsschuld blijft binnen de perken. Vanwege de demissionaire status doet het kabinet alleen gerichte investeringen op terreinen waar dat niet kan wachten. “Zo geven we geld uit om de klimaatverandering verder tegen te gaan. We investeren in de aanpak van criminaliteit, veiligheid en bescherming van bedreigde personen. En vanwege de krapte op de woningmarkt investeren we om voor de komende jaren een hogere bouwproductie mogelijk te maken.”

De economie herstelt snel uit de coronacrisis en het bbp zit al dit jaar op het niveau van vóór de crisis. Ook volgend jaar is een forse economische groei voorzien. De overheidsfinanciën hebben de crisis goed doorstaan, ondanks de omvangrijke steunpakketten. Hoewel de overheidsschuld tijdens de coronacrisis is opgelopen, blijft deze door de eerder opgebouwde buffers binnen de perken. Deze gunstige cijfers zijn volgens het kabinet te danken aan de enorme veerkracht van ondernemers, werknemers en van de samenleving als geheel. “Ook de forse steunpakketten van de overheid hebben hun doel bereikt: behoud van banen en het zoveel mogelijk voorkomen van onnodige faillissementen. Dit laat onverlet dat de coronacrisis een forse impact heeft gehad op het leven van alle Nederlanders. Zeker op dat van mensen die ziek zijn geworden, een naaste hebben verloren of inkomsten zijn kwijtgeraakt.”

Kerncijfers economie en overheidsfinanciën

De verwachte bbp-groei is 3,9 % in 2021 en 3,5% in 2022. De werkloosheid is volgens de raming gemiddeld 3,4% dit jaar en loopt maar heel licht op tot 3,5% in 2022. De lage werkloosheid is goed nieuws en tegelijkertijd een uitdaging: bedrijven hebben meer moeite om aan goed personeel te komen.

De staatsschuld wordt voor 2022 geraamd op 57,7% en blijft daarmee onder de Europese grenswaarde van 60% van het bbp. Het overheidstekort neemt ook af. Waar het overheidssaldo dit jaar nog -6% zal bedragen, is het de verwachting dat dit -2,4% zal zijn in 2022.

Bekijk de verwachting over de economische ontwikkelingen in 2022 en de inkomsten en uitgaven van het Rijk in 2022.

Beleidsmaatregelen voor 2022

Klimaat: Het beperken van klimaatverandering vraagt om nog meer snelle actie. Hoe langer we wachten, hoe duurder oplossingen worden. Daarom zet het kabinet in deze Miljoenennota aanvullende stappen om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. In totaal investeert het kabinet ruim € 6,8 miljard extra in klimaatmaatregelen, bovenop het bestaande klimaatbeleid. Een deel hiervan is nodig voor de uitvoering van het Klimaatakkoord. Het pakket is er voor de rest op gericht om verder uitvoering te geven aan het Urgenda-vonnis. Het kabinet is zich ervan bewust dat de komende jaren verder klimaatbeleid nodig is om de klimaatdoelen te halen. De maatregelen die het kabinet nu neemt, gegeven zijn demissionaire status, dragen hieraan bij.

Veiligheid: Ook investeren in veiligheid kan niet wachten omdat de ondermijnende criminaliteit een ontwrichtende werking heeft op de samenleving. Vanaf volgend jaar is er jaarlijks structureel € 400 miljoen beschikbaar voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Daarnaast is er vanaf 2022 extra geld beschikbaar om bescherming en veiligheid te versterken. Ook verhoogt het kabinet de vergoedingen van de sociale advocatuur om zo toegang tot en beschikbaarheid van rechtsbijstand te waarborgen. Daarnaast zet het kabinet in op de opleiding en training van militairen en zorgt voor voldoende beschikbare munitie.

Extra geld voor woningbouw: Het kabinet stelt vanaf 2022 € 100 miljoen per jaar beschikbaar voor 10 jaar om in deze periode het totale woningaanbod te vergroten.

Lastenverlichting: Het kabinet verlaagt structureel de lasten met € 226 miljoen voor koopkrachtverbetering van sociale minima, eenverdieners en gezinnen. Daarnaast verlaagt het kabinet vanaf 2022 de verhuurderheffing met € 30 miljoen per jaar.

Het demissionaire kabinet pakt hiermee de meest urgente zaken aan voor 2022. Maar er blijven structurele uitdagingen voor de toekomst, onder meer op het gebied van onderwijs, zorg, toeslagen en de arbeidsmarkt. Hoe daarmee verder te gaan is aan een volgend kabinet.

Documenten

Samenvatting Miljoenennota 2022

In dit document leest u de hoofdpunten van de Miljoenennota 2022.

Begroting | 21-09-2021

 De plannen van de ministeries:

Binnenlandse zaken: 3,6 miljard euro voor meer betaalbare nieuwbouw, energiezuinige woningen en verduurzaming gebouwen

Het kabinet maakt de komende jaren ruim 2,3 miljard euro vrij om de woningbouw en de verduurzaming van gebouwen verder te versnellen. Ook gaat er extra geld naar gemeenten en provincies om bijvoorbeeld publieke voorzieningen in stand te houden. Dit staat in de begroting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) die vandaag aan de Tweede Kamer is aangeboden.


Veilig en betaalbaar wonen voor de inwoners van het Groningse aardbevingsgebied blijft een zaak van nationale aandacht. In 2022 trekt het kabinet 525 miljoen euro uit voor bestuurlijke afspraken. In totaal is hiervoor op 6 november 2020 1,5 miljard euro beschikbaar gesteld. In het Klimaatakkoord staat dat energie schoner wordt opgewekt en dat woningen en gebouwen in 2050 aardgasvrij zijn zodat de uitstoot van het broeikasgas CO2 zoveel mogelijk vermindert. Voor een snelle verduurzaming van woningen en gebouwen trekt het kabinet ruim 1,3 miljard euro uit. Daarvan gaat ruim 500 miljoen euro naar een nationaal isolatieprogramma en bijna 300 miljoen euro naar tegemoetkomingen bij de aanschaf van hybride warmtepompen.

Justitie en veiligheid: investeren in stabiliteit van de rechtsstaat; meer geld voor gesubsidieerde rechtshulp
Het steeds meedogenlozere geweld door de georganiseerde misdaad zet de stabiliteit van de rechtsstaat steeds meer onder druk. Daarom investeert het kabinet structureel flink extra in de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. De rechtsstaat betekent ook dat wie rechtshulp nodig heeft, deze moet kunnen krijgen. Om die reden stelt het kabinet de komende jaren extra geld beschikbaar voor de gesubsidieerde rechtsbijstand.  

De bestrijding van georganiseerde ondermijnende criminaliteit is een langjarige en hevige strijd. Drie moorden rondom een kroongetuige illustreren de verharding van het criminele circuit en de kwetsbaarheid van onze rechtsstaat. Het breed offensief tegen georganiseerde ondermijnende criminaliteit dat door dit kabinet is ingezet wordt in 2022 met 524 miljoen euro uitgebreid, waarvan 434 miljoen euro structureel. De ene helft van het extra geld wordt ingezet voor het weerbaarder maken van de samenleving en onze economie tegen criminele invloeden.

Met het overige extra geld wordt onze strafrechtketen structureel versterkt en investeren we in forensische opsporing en bijzondere opsporingsdiensten. Hoeders van onze democratische rechtsstaat, zoals lokale bestuurders, rechters, officieren van justitie, agenten, advocaten en journalisten, moeten zich beter beschermd weten. Daarom wordt ook extra geïnvesteerd in bestuurlijke weerbaarheid en in het stelsel bewaken en beveiligen.  

Goede rechtsbijstand is cruciaal voor de toegang tot het recht.
De deur van de rechtsstaat hoort voor iedereen open te staan. Het kabinet trekt de komende jaren extra geld uit voor een betere vergoeding van sociaal advocaten, mediators en bijzondere curatoren. Deze vergoeding wordt in overeenstemming gebracht met de gemiddelde tijdsbesteding die zij aan een zaak kwijt zijn. Voor 2022 wordt hiervoor 154 miljoen beschikbaar gesteld.  

Infrastructuur en Waterstaat: naar een bereikbaar, veilig en leefbaar Nederland  

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) wil Nederland bereikbaar, veilig en leefbaar houden. In 2022 investeert IenW € 3,6 miljard in onderhoud, vervanging en renovatie aan wegen, vaarwegen, spoor, bruggen en het hoofdwatersysteem. Daarmee zet IenW een belangrijke stap in de enorme onderhoudsoperatie van de komende jaren. Tegelijk komt er extra aandacht voor veiligheid. Behalve verkeersveiligheid gaat het ook om het versterken van dijken, het afvoeren van regenwater en het vasthouden van water bij droogte. Ook krijgen leefomgeving en circulaire economie een impuls. Daardoor kan het ministerie bijvoorbeeld een nieuwe stap zetten naar schoon wegverkeer.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW: ondanks herstel na coronacrisis blijft ondersteuning van mensen en bedrijven  nodig
  Nederland staat er beter voor dan verwacht. De vaccinatiegraad stijgt en de economische vooruitzichten zijn gunstig. Mede dankzij de steunpakketten en de veerkracht van ondernemers en werkenden komt de economie goed uit de coronacrisis. Er zijn weinig faillissementen en de werkloosheid is (zeer) laag. Dit laat onverlet dat er ook de komende periode maatregelen nodig zijn om mensen en bedrijven te ondersteunen bij gevolgen die zij ondervinden van de coronacrisis. Mede daarom presenteert het kabinet – ondanks de demissionaire  status – plannen voor 2022 die niet kunnen wachten.Dat schrijven minister Koolmees en staatssecretaris Wiersma van) in hun begroting die vandaag aan de Tweede Kamer is overhandigd.  

Vanaf 1 januari 2022 geldt ook de gedifferentieerde premie voor het Arbeidsongeschiktheidsfonds (Aof). Daardoor hebben kleine werkgevers minder kosten aan de arbeidsongeschiktheid van medewerkers dan grote werkgevers. Tot nu toe waren deze bedragen gelijk, terwijl de premie relatief gezien een groter beslag legt op de financiën van kleine werkgevers. Jaarlijks is er 450 miljoen euro beschikbaar voor kleine werkgevers. Zij kunnen dit geld gebruiken om zich goed te verzekeren, bijvoorbeeld door het afsluiten van de ‘MKB Verzuim-ontzorg-verzekering‘. In 2022 is er incidenteel 300 miljoen euro extra beschikbaar en in 2023 is dat 150 miljoen euro. Verder start in 2022 het nieuwe inburgeringsstelsel. Daarmee wordt het onder meer mogelijk om het inburgeringstraject sneller te doorlopen. Daarbij geldt wel een hogere norm voor het taalniveau. Ook wordt de nieuwe Pensioenwet in 2022 naar het parlement gestuurd.