47% van de deskundigen is tijdens hun werk weleens onder druk gezet, geïntimideerd, bedreigd of belaagd op grond van hun resultaat (40%), onpartijdigheid (25%), competenties (20%) en persoon van de deskundige (12%). En drie van de vijf denkt dat dit bij andere deskundigen gebeurt. Dat zijn enkele van de op zich schokkende uitkomsten uit de enquête ‘ Bejegening van Deskundigen’, die het LRGD (Landelijk Register van Gerechtelijke Deskundigen) eerder dit jaar heeft uitgezet in Nederland en België.
Aan het onderzoek namen deel leden van de LRGD, het Nederlands Register van Gerechtelijke Deskundigen (NRGD) en de Landelijke Deskundigheidsmakelaar (LDM) van de Nationale politie. In België hebben alle bij het Nationaal Register van Gerechtsdeskundigen (NRGD) van de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie geregistreerde gerechtsdeskundigen de enquête ontvangen.
Impact en gevolgen
Uit het onderzoek komt weliswaar naar voren dat 86% van de belaagde deskundigen zegt dat zij hierdoor hun werk niet laten beinvloeden, maar geven desalniettemin velen aan dat de agressieve bejegening (verbaal, schriftelijk, fysiek of psychisch) wel degelijk impact op hen heeft gehad. Zo meldt 51% hiervan fysieke of psychische gevolgen te hebben ondervonden en heeft dit bij 30% van de respondenten zelfs tot de overweging geleid om te stoppen met het werk als deskundige. Overigens meldden de Belgische deskundigen vaker een vorm van intimidatie, bedreiging of onder druk zetten (50% dan hun Nederlandse collega’s (38%).
Kijkend naar datgene waarop de druk etc. was gericht
dan tonen de resultaten ‘mijn onpartijdigheid’ circa 25%, ‘mijn competenties’
circa 20% en ‘ de persoon’ (12%). Het antwoord ‘Het resultaat van het
onderzoek’ steekt daar met circa 40% ver bovenuit. 52% van de respondenten
antwoordt dat dit hun werk zwaarder of moeilijker heeft gemaakt. 30% vindt dat
niet en 18% geeft daarop ‘neutraal’ als antwoord.
LRGD-secretaris Nico Keijser zegt echter wel verheugd te zijn dat 86% van de respondenten meent dat deze ervaringen de conclusies van hun onderzoek niet hebben beïnvloed. 5% antwoordt daarop dat dit wel het geval is en 9% antwoordt ‘neutraal’. “ Het is belangrijk te weten hoe die beïnvloeding heeft plaatsgevonden: Zeven deskundigen geven aan dat ze informatie hebben toegevoegd aan hun rapport. Negen deskundigen geven aan dat ze extra onderzoek hebben uitgevoerd of een betere motivering hebben opgenomen in het deskundigenbericht. Maar hier is ook geantwoord dat het onderzoek is overgedragen aan een collega of dat de opdracht is beëindigd. Eén deskundige heeft om deze reden de opdracht beëindigd.
Op de vraag of deze druk, intimidatie, bedreiging of belaging de deskundige persoonlijk ontregeld heeft, antwoordt 49% dat dit niet het geval is. Voor hen bij wie dat wel aan de orde is (51%), neemt dat in 3% lichamelijke en in 26% psychische vormen aan. De rest geeft de persoonlijke gevolgen en gevoelens aan als ‘vertraging’, ‘gevoel van onrecht’, ‘heftig’, ‘kruipt onder je huid’, ‘gebrek aan respect’ en ‘vermoeidheid en ontmoediging’. Ook worden praktische gevolgen genoteerd als achterstand op andere dossiers.
Ruim 50% legt de oorzaak hiervan bij ‘een of beide partijen’ en 40% bij ‘een of beide advocaten’. 3% legt de oorzaak bij ‘de rechtbank, het gerechtshof, de opdrachtgever’ en 6% bij een reeks aan andere bij het proces betrokken personen of instanties. Bijna een derde van het aantal deskundigen dat druk etc. ervaart, geeft aan op basis van deze ervaringen wel eens te overwegen te stoppen met het optreden als deskundige.
Verbeteringen
Gevraagd naar wat zou kunnen leiden tot een verbetering van deze situatie volgt een breed scala aan oplossingen. De oplossingen zijn gericht op een even breed scala aan ervaren problemen.
• Ten aanzien van deskundigen: actieve opstelling van de deskundige, melden aan de opdrachtgever, bespreekbaar maken, betere rechtsbescherming en verzekering van deskundigen of civielrechtelijke immuniteit voor de gerechtsdeskundige.
• Ten aanzien van advocaten wordt vaker genoemd: een meer professionele houding en betere kennis van de eigen gedragsregels, dat advocaten hun cliënten heel goed duidelijk maken wat mag en kan tijdens een onderzoek, het aanscherpen van procesregels zodanig dat discussie over de inhoud moet gaan en actief ingrijpen advocaten naar partijen.
• Ten aanzien van de rechterlijke macht worden genoemd: duidelijke instructies in vonnis over communicatie met deskundigen, bescherming van deskundige door de rechter, beter en directer toezicht en corrigerend optreden door de rechtbank, meer en betere ondersteuning en het inrichten van een nationaal meldpunt.
• Voor partijen – en meer in het algemeen – worden genoemd: besef van het belang van goede rechtsbedeling in de samenleving en een minder harde opstelling.
Bron LRGD
