ING Economisch Bureau: 40% omzetverlies voor horeca in 2020; volgend jaar eerste stap naar herstel

Voor de horeca is een turbulenter jaar dan 2020 nauwelijks denkbaar. De vreugde om de (gedeeltelijke) heropening in de zomer werd in het najaar in de kiem gesmoord door een langdurige tweede lockdown. Het geschatte omzetverlies van 40% over 2020 betekent dat de sector bijna 10 miljard euro omzet mist. De schade loopt nog op aangezien beperkingen doorlopen in 2021, schrijft het ING Economisch Bureau in haar Outlook 2021.

De onderlinge verschillen in de sector zijn volgens het bureau groot, want terwijl vakantieparken een succesvolle zomer beleefden zijn discotheken sinds maart gesloten. “Met de komst van vaccins en toename van test- en traceercapaciteit kunnen maatregelen in de loop van 2021 geleidelijk worden afgebouwd. De horecabestedingen zullen daardoor in 2021 weer sterk opveren. Hoewel dat een eerste grote stap naar herstel betekent, komt de omzet over 2021 naar schatting nog 20 procent lager uit dan het niveau van 2019. De terugkeer naar pre-corona omzetten zal dan ook nog jaren duren.”

Hotels en cafés herstellen langzamer

Na de sterke omzetdaling in 2020 groeit de horeca in 2021 naar verwachting met 35%. Dit is een gemiddelde en de spreiding binnen branches en tussen individuele bedrijven is groot. Voor bedrijven met veel afhaal- en bezorgomzet zoals cafetaria’s en fastservice restaurants is de schade van de lockdowns relatief minder groot. Bij een geleidelijke versoepeling van de corona-maatregelen is het voor hen ook makkelijker om weer terug te keren naar normaal. Bij hotels komt de terugkeer van zakenreizigers en buitenlandse gasten mogelijk pas in de tweede helft van het jaar op gang. Verder verwachten we dat restaurants eerder mogen heropenen dan zaken waar gasten staan en lopen. Cafés en het nachtleven kampen daardoor juist langer met de naweeën van corona.

Nederlandse gast blijft ontzettend belangrijk

Binnenlandse gasten zijn momenteel de steunpilaar van de sector. Bij hotels, vakantieparken en campings verschoof de verhouding tussen binnenlandse en buitenlandse gasten van respectievelijk 55% en 45% in 2019 naar 75% binnenlands en 25% buitenlands in 2020. De Nederlandse gast blijft ook in 2021 van bovengemiddeld belang. Wel verwachten we dat internationaal reizen vanaf het tweede kwartaal van 2021 weer meer mogelijk wordt. Vooral het toerisme uit de buurlanden zal daardoor stapsgewijs op gang komen. In 2020 is Nederland echter meer 65 procent van haar 20 miljoen buitenlandse gasten ‘kwijtgeraakt’ en het herstel zal jaren duren.

Mogelijk verdubbeling van aantal faillissementen in 2021

Het totale aantal horecabedrijven, inclusief zelfstandigen, steeg de afgelopen vijf jaar met een kwart. De coronacrisis maakt een abrupt einde aan die groei. Door de dubbele lockdown moeten bedrijven drastisch in de kosten snijden en reserves aanspreken. Ook de overheidssteun, die in ieder geval tot aan de zomer van 2021 doorloopt, en uitstel van (belasting-) betalingen voorkomen dat veel bedrijven per direct moeten sluiten.

De steun dekt echter niet alle kosten en financiële buffers raken uitgeput. Uitgaande van een vergelijkbaar faillissementsrisico als tijdens de vorige crisis kan het aantal bedrijven dat failliet wordt verklaard in 2021 naar schatting oplopen tot 500 tot 600. De kaalslag in de sector is groter dan dat, want bedrijven die onvoldoende perspectief zien zullen in de meeste gevallen zelf besluiten de deuren sluiten.

Naweeën corona nog lange tijd voelbaar

Hoewel 2021 herstel brengt, zijn omzetniveaus van voor de corona-crisis voor de meeste bedrijven nog niet in zicht. Beperkingen rondom evenementen en reizen blijven naar verwachting van kracht in de eerste helft van 2021. De uitbraak van het virus heeft een aantal veranderingen in gang gezet die het perspectief voor de horeca voor langere tijd negatief beïnvloeden.

  • Consumenten zijn terughoudender met uitgaven in de horeca door oplopende werkloosheid en financiële onzekerheid. Dit geldt voor Nederlanders maar ook voor buitenlandse toeristen want in veel andere landen is de economische klap nog groter.
  • Lucratieve doelgroepen, zoals intercontinentale (zaken-)reizigers, keren pas in grotere getalen terug als het virus wereldwijd onder controle is. Maar ook als dat zover is, vormt videoconferencing een steeds beter alternatief. 
  • Thuiswerken is gangbaarder geworden en veel organisaties sturen er op aan dat personeel structureel meer thuiswerkt. Dit heeft grote gevolgen voor cateraars en daarnaast betekent het ook minder vervoersbewegingen en dus minder kopjes koffie en broodjes voor onderweg.