De gemeente Emmen, de provincie Drenthe en waterschap Vechtstromen hebben Fugro eind 2019 opdracht gegeven onderzoek te doen naar de oorzaken van bodemdaling en de mogelijke relatie daarvan met schade aan woningen bij Nieuw-Amsterdam en omgeving.
Eind 2019 ontving de gemeente
Emmen tientallen meldingen over bodemdaling en schade aan huizen, schuren en
bestrating bij Nieuw-Amsterdam en Erica. Er was grote ongerustheid bij bewoners
over de staat van hun woningen en ook de veiligheid van bijvoorbeeld gasleidingen.
Na een aanbesteding heeft Geo-data specialist Fugro grondonderzoek verricht.
Fugro heeft veel relevante informatie verzameld: historische kanaalpeilen,
grondwaterstanden, funderingswijzen van gebouwen, bodemopbouw en gegevens van
het TNO DINO-Loket en de InSar satelliet. Verder is de ontstaansgeschiedenis
van het gebied – een voormalige veenkolonie – bestudeerd en zijn bij 10
woningen handboringen en sonderingen uitgevoerd. Ook zijn peilbuizen geplaatst
om grondwaterstanden te monitoren en is gekeken naar mogelijke effecten van
olie- en gaswinning en trillingen van voertuigen.
Lomulder: ‘We hebben drie bodemtypen vastgesteld met elk een andere
zettingsgevoeligheid, waardoor verschillende bodemdalingen te zien zijn.
Hierbij speelt de aan- of afwezigheid van veenlagen aan het maaiveld en diepere
veen- en kleilagen een grote rol. Dit verklaart de variatie in schade. De
schade ontstaat door bodemdaling als gevolg van de bodemopbouw en
grondwaterdaling. Deze bodemdaling ontstaat op natuurlijke wijze doordat de
bovenste veenlaag oxideert – zeg maar: verdampt – in droge perioden. Ook lokale
grondwateronttrekkingen kunnen een rol spelen bij de inklinking van diepere
veenlagen. Dit wordt door het waterschap nog verder onderzocht.’
De oxidatie van de bovenste veenlaag heeft vooral invloed op schade aan tuinen,
wegverhardingen en aanbouwen of schuren. De woningen zijn op diepere lagen
gefundeerd en schade daaraan ontstaat, afhankelijk van de funderingsmethode,
vooral door inklinking van diepere veen- en kleilagen door daling van de
grondwaterstand of stijghoogte. De schade verergert indien woningen op
verschillende wijzen zijn gefundeerd en/of verzwaard (bijv. door een dakkapel).
Olie- en gaswinning, aardbevingen en waterpeilbeheer konden de grote
verschillen in bodemdaling niet verklaren. Het waterpeilbeheer van het
oppervlaktewater heeft geen rol gespeeld bij de bodemdaling. Trillingen van
voertuigen zijn op zich geen oorzaak van schade, maar kunnen wel het laatste
zetje geven bij woningen en funderingen die al onder druk staan door
veenoxidatie of inklinking van diepere veenlagen.
Fugro adviseert bewoners een constructeur te raadplegen en grondonderzoek te
laten uitvoeren bij nieuwbouw- of verbouwingsplannen. De conclusies van dit
onderzoek zijn ook van groot belang voor andere veenkoloniën, omdat de in
Nieuw-Amsterdam aangetroffen bodemopbouw op veel meer locaties voorkomt.
Robin Lomulder, senior consultant bij Fugro: ‘Als dé Geo-data specialist
beschikken wij over alle essentiële disciplines om een compleet beeld te
krijgen en een goede analyse te maken. Door deze unieke combinatie van
specialismen gaan wij efficiënt te werk en kunnen we putten uit de uitgebreide
ervaring en knowhow binnen onze organisatie.’