De brandveiligheid in een aantal Nederlandse gevangenissen schiet tekort. Zo ontbreken geregeld calamiteitenplannen en duidelijke afspraken met de brandweer. Dat blijkt uit interne controles van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). De meeste gebreken kwamen aan het licht bij controles in Scheveningen, op Bonaire en in de inmiddels gesloten Tafelbergweg-gevangenis in Amsterdam. Zo is dit jaar in Scheveningen te weinig geoefend op brandveiligheid en waren branddekens en zaklantaarns er niet klaar voor gebruik
Volgens Pieter van Vollenhoven, voormalig voorzitter van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) en huidig voorzitter van de Stichting Maatschappij en Veiligheid (SMV) zijn de tekortkomingen in de brandveiligheid in gevangenissen die blijken uit interne controles ‘zeer vergelijkbaar’ met de problemen die door de OVV zijn geconstateerd na de dodelijke Schipholbrand in 2005. “Het is hoogst merkwaardig dat werken met deze tekortkomingen zo door kan gaan. Zeker na de ervaringen van de brand in het Detentiecentrum Schiphol’’, aldus Van Vollenhoven. “Toen hebben wij geconstateerd dat bij het risicomanagement het accent ligt op het voorkomen van ontsnappingen en niet op brandveiligheid’’.
Verbeteringen
Van Vollenhoven wil verbeteringen. Hij ziet dat de interne toezichthouder problemen wel signaleert, maar “kennelijk niet in staat is om tijdig in te grijpen’’. Hij wijst erop dat uit onderzoek blijkt dat het interne toezicht bij veel organisaties niet sterk genoeg is. “Als het management het interne toezicht ziet als kostenpost, kan het toezicht niet krachtig ingrijpen’’, verklaart Van Vollenhoven. Volgens hem is dit verontrustend, omdat veiligheid grotendeels aan de sector zelf wordt overgelaten. De SMV-voorzitter pleit er daarbij al langer voor om externe toezichthouders – de overheidsinspecties- onafhankelijk te maken van de ministeries en op te laten gaan in één zelfstandige en krachtige Nationale Inspectie. Dat is belangrijk omdat onafhankelijk extern toezicht volgens hem “het laatste redmiddel’’ is voor de maatschappij om de veiligheid te kunnen waarborgen.
Uit de interne veiligheidscontroles blijkt dat in een aantal gevangenissen de brandveiligheid tekort schiet. Tekortkomingen variëren van het ontbreken van calamiteitenplannen en afspraken met de brandweer tot een gebrek aan oefeningen en niet-gecertificeerde brandmeldsystemen, waardoor de brandweer onnodig vaak moet uitrukken. Inrichtingen met gebreken zijn de gevangenis in Scheveningen, de gevangenis van Bonaire en de onlangs gesloten gevangenis Tafelbergweg in Amsterdam. Ook in de nieuwbouw van het Detentiecentrum Schiphol zijn in 2014 tekortkomingen geconstateerd. In dit geval waren de tekortkomingen bij de volgende controle echter opgelost.
