Deze week heeft VNO-NCW de Nationale AI Coalitie gepresenteerd, een samenwerking tussen overheid, onderwijs- en onderzoeksinstellingen die de inzet en ontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI)-toepassingen in Nederland een flinke stimulans moet geven. Ook het Verbond van Verzekeraars neemt deel aan dit initiatief.
De coalitie, bestaande uit ruim zestig grote organisaties, wil in de komende zeven jaar ruim 1 miljard euro investeren in artificial intelligence (AI) in ons land. Nederland moet door middel van deze omvangrijke investering een inhaalslag maken, waardoor de achterstand ten opzichte van Duitsland, Frankrijk en Engeland wordt ingehaald. Deze landen hebben al eerder een visie ontwikkeld over de toekomst van AI. Zo ligt de focus van het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen onder andere op het aantrekken van AI-talent. De uitdaging is daarnaast om talent vervolgens ook te behouden.
De coalitie verwacht dat de overheid ook een flinke investering zal doen, maar een garantie op een bijdrage is er momenteel nog niet. Wel staat vast dat ook zonder subsidie van de overheid de plannen van de Nationale AI Coalitie doorgaan. “Deelname aan deze nationale coalitie is ook voor verzekeraars van groot belang, omdat AI een steeds grotere rol speelt in productontwikkeling, het beter bedienen van de klant en het inschatten van risico’s”, aldus het Verbond van Verzekeraars.
Actieplan AI
Met meer dan honderd concrete acties zoals intensieve samenwerking met bedrijfsleven en wetenschap én door publieke middelen te investeren, gaat het kabinet de maatschappelijke en economische kansen van artificiële intelligentie (AI) voor Nederland benutten. Dat staat in het Strategisch Actieplan voor Artificiële Intelligentie dat op 8 oktober jl. door staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat) namens het kabinet naar de Kamer is gestuurd.
AI is een technologie waardoor bijvoorbeeld industriële machines, software en allerlei apparaten zelfstandig problemen oplossen of producten kunnen maken. Zij imiteren hierbij het menselijk denken. Staatssecretaris Mona Keijzer (EZK): “AI verandert nu al onze wereld ingrijpend. We moeten zorgen dat we niet geleefd worden door deze technologie, maar die voor ons laten werken. Met deze gecoördineerde kabinetsaanpak leggen we de basis voor een goede bijdrage van AI aan onze maatschappij, banen en inkomsten en zorgen we dat Nederland een innovatieve koploper blijft. Daar hoort ook de ambitie bij om op korte termijn het forse bedrag, dat bedrijven, kennisinstellingen en overheden al samen investeren, verder te verhogen.”
Strategie voor voorwaarden en
toepassen van artificiële intelligentie
Het actieplan is gericht op het benutten van de kansen van AI en omvat onder
meer financiering voor onderzoekers en ondernemers. In tegenstelling tot veel
andere nationale AI-strategieën geeft het actieplan ook aandacht aan essentiële
randvoorwaarden voor het succesvol toepassen van AI als scholing, datagebruik,
digitale infrastructuur en de bescherming van de rechten van burgers met
passende ethische en wettelijke kaders.
Het kabinet investeert jaarlijks al tientallen miljoenen euro’s in AI. In 2019
gaat het om 64 miljoen euro. Ambitie is om dit publieke deel te verdubbelen om gezamenlijk
met bedrijven en kennisinstellingen deze technologie te ontwikkelen tot
concrete toepassingen. Op dit moment werken al 65 partijen, waaronder het
ministerie van EZK, daar samen aan in de Nederlandse AI
Coalitie. Deze publiek-private samenwerking werd vandaag
gelanceerd en vormt met de strategie de basis voor de Nederlandse aanpak van
AI. De coalitie streeft naar een meerjarige publiek-private investering van in
totaal twee miljard euro in zeven jaar.
Extra publieke middelen kunnen bijvoorbeeld komen vanuit de Kennis-
en Innovatieagenda’s en het Kennis-
en Innovatieconvenant 2020-2023. Deze worden dit najaar gelanceerd
voor missies en sleuteltechnologieën waaronder AI. In de aanvullende
overeenkomst die wordt gesloten tussen EZK, Financiën en Invest-NL is
AI opgenomen als één van de domeinen waarop Invest-NL zich
kan richten. Het kabinet komt bovendien met een economische investeringsagenda
en onderzoekt de opzet voor een investeringsfonds, onder andere voor projecten
die kennis en innovatie versterken. Vanuit Europa is in de Horizon
Europe en Digital Europe programma’s
nog eens 7,5 miljard euro beschikbaar voor AI. Inzet is om vanuit Nederland
hier maximaal middelen uit te halen.
Inzet kabinet voor publieke waarden, mensenrechten en
beperken risico’s AI
Uitgangspunt van de kabinetsstrategie is dat mensen centraal staan met respect
voor hun rechten. Minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken en
Koninkrijkrelaties) benadrukt dat menselijk contact tussen overheid en burger
nodig blijft en kondigt onder meer een samenwerkingsplatform aan. Daarin gaan
overheden kennis en ervaringen delen en beleid afstemmen rondom publieke
waarden en mensenrechten binnen AI. Ook gaat BZK bekijken hoe discriminatie bij
AI valt te voorkomen en onderzoekt of toezichthouders voldoende hun werk kunnen
doen, nu bedrijven en organisaties steeds vaker algoritmes gebruiken.
Het kabinet heeft ook oog voor eventuele risico’s zoals gebrekkige
transparantie van data-analyses en algoritmes. Hierdoor kunnen mensen zich
onvoldoende weren tegen de uitkomsten daarvan. Bovendien kunnen deze fouten
bevatten en discriminerende effecten hebben. Daarom heeft minister Sander
Dekker (Rechtsbescherming) richtlijnen geformuleerd voor de toepassing van
algoritmes door de overheid. Zo verbetert de transparantie rond het gebruik van
algoritmes en minimaliseert het risico op fouten. De minister werkt daarnaast
toe naar waarborgen die ook in wetgeving kunnen worden opgenomen.
Lees het volledige Strategisch
Actieplan voor Artificiële Intelligentie.