Staatstoezicht: nog jarenlang aardbevingen in Groningen

Inwoners van Groningen zullen nog jarenlang last hebben van aardbevingen, ook van zwaardere bevingen zoals vannacht in Garrelsweer. Die plaats werd opgeschrikt door een aardbeving met een kracht van 3,2, de zwaarste in Groningen sinds 2019.

Inspecteur-generaal Kockelkoren van het Staatstoezicht op de Mijnen zegt tegen de NOS dat de gasvelden in Groningen na de decennialange gaswinning “tot rust moeten komen”. “Dat gaat mogelijk meer dan tien jaar duren.” In die tijd zijn nog bevingen mogelijk, zegt hij, “helaas ook met een magnitude zoals we nu hebben meegemaakt”.

Kockelkoren noemt de aardbeving in Garrelsweer dramatisch voor de mensen in Groningen. Hij herhaalde het pleidooi voor snel schadeherstel en versteviging van huizen, ook omdat alle preventieve maatregelen volgens hem zijn uitgeput. “Feit is dat dit veel mensen verontrust en de onzekerheid van mensen verder aanwakkert. Daarom is het belangrijk dat alle aandacht uitgaat naar wat we wél kunnen doen. De bevingen kunnen we helaas niet stoppen.”

Ook de NAM noemt de beving buitengewoon vervelend voor de Groningers. Volgens het gasbedrijf is het zaak dat het gasveld onder Groningen zo snel mogelijk wordt gesloten. De NAM denkt dat de productie daar volgend jaar kan worden beëindigd.

Afgelopen zomer waren er nog berichten dat in de toekomst een kleine hoeveelheid gas opgepompt moet blijven worden om het veld als backup te kunnen gebruiken. Vorige week werd bekend dat sluiting van het aardgasveld mogelijk vertraging oploopt doordat een installatie om geïmporteerd gas geschikt te maken voor verbruik in Nederland later klaar is.

Meer aardbevingen dan verwacht

De afgelopen weken zijn er relatief veel voelbare aardbevingen geweest in Groningen. Op 4 oktober waren in het dorp Zeerijp twee bevingen (2,5 en 2,2) en werd ook Appingedam getroffen (1,8). Beide plaatsen liggen vlak bij Garrelsweer.

“Er zijn op dit moment meer aardbevingen van verwacht werd”, zegt Kockelkoren. Het Staatstoezicht heeft daarover bij de NAM om opheldering gevraagd. De inspecteur-generaal zegt dat zijn organisatie toekomstige ontwikkelingen rond de gasvelden zo goed mogelijk wil kunnen inschatten. “Al was het maar om een zo goed en eerlijk mogelijk verhaal tegen de bewoners te kunnen vertellen, over wat ze mogen verwachten.”Nu er meer bevingen zijn dan werd aangenomen, “moeten we heel goed kijken of de duiding en het begrip van die bevingen niet aangepast moeten worden.”

Groningen wakker geschrokken door 3,2 beving

Dinsdagnacht om 01:46 uur is Groningen getroffen door een beving met een kracht van 3,2 op de schaal van Richter. Het epicentrum lag bij Garrelsweer net ten zuiden van Loppersum. Gisteren waarschuwde het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) nog dat er op dit moment relatief veel bevingen zijn in het gebied rond Loppersum.

 Inwoners van Garrelsweer hebben de beving ervaren als een bom die ontplofte, waarbij het hele huis bewoog. Zij geven aan gevoelens van machteloosheid en hulpeloosheid te ervaren, nu de bevingen nog steeds doorgaan. De beving is gevoeld van Pieterburen tot Hoogezand en van Delfzijl tot de stad Groningen en Haren.

Dit is de negende beving als gevolg van de gaswinning in de regio die gemeten is met een magnitude van boven de 3,0. De door de KNMI gemeten grondversnelling is gelijk aan die van de beving van 2019 van Westerwijtwerd: 0,03g. De grondversnelling geeft de mate van het schudden van de grond aan en is daarmee een indicator voor mogelijke schade boven de grond. Bewoners kunnen hun schade melden bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG).  

Nadere duiding van de beving

Gezien de zwaarte van de beving moet de NAM binnen twee weken een uitgebreide analyse bij het Staatstoezicht op de Mijnen aan leveren. Dit is om de mate van seismische activiteit zo goed mogelijk te kunnen inschatten, gegeven de onzekerheden over wat zich precies afspeelt in de diepe ondergrond. SodM zal de analyse kritisch bestuderen en de mensen in Groningen en de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) van een nadere duiding voorzien.

Theodor Kockelkoren: “Zo’n zware beving kan helaas nog steeds voorkomen, ook al is de gaswinning fors afgebouwd. Maar we zien ook dat er op dit moment meer aardbevingen zijn dan verwacht. Dat is verontrustend, want we willen zo goed mogelijk begrijpen hoe het veld zich gedraagt nu de druk zich in de diepe ondergrond aan het vereffenen is. We verwachten van de NAM nu een grondige analyse en ook wij kijken kritisch naar de huidige verwachtingen. Dit is belangrijk want we willen de mensen in Groningen zo goed mogelijk vertellen wat ze mogen verwachten. Op dit moment zijn er geen ingrepen mogelijk om de bevingen te stoppen. De beving van vannacht onderstreept nogmaals de noodzaak van een snelle schade-afhandeling en een fors snellere versterking van de huizen.”’

Bevingen als gevolg van drukvereffening in het veld

De huidige bevingen zijn het gevolg van de drukverschillen die zijn ontstaan door de jarenlange gaswinning in het Groningen-gasveld. De drukken in het gasveld worden nu niet meer door de huidige gaswinning bepaald, maar zijn door de gaswinning in het verleden opgebouwd. Deze drukvereffening zorgt voor een drukafname bij Loppersum. Dit veroorzaakt spanningen op breuken in de diepe ondergrond, die tot bevingen kunnen leiden. SodM heeft vorig jaar al aangegeven dat, naast de reeds ingezette vermindering van de gasproductie, er geen aanvullende mogelijkheden zijn om het aantal bevingen per jaar te verlagen. Het proces van drukvereffening zal mogelijk nog tientallen jaren duren. Pas als de druk overal gelijk is, zullen er naar verwachting geen gasgerelateerde aardbevingen meer zijn

Relatief veel bevingen in regio Loppersum, Groningen

In Groningen is op dit moment lokaal sprake van verhoogde aardbevingsactiviteit. Met name in het gebied rond Loppersum zijn sinds 4 oktober van dit jaar relatief veel aardbevingen geweest. 

Door de aardbeving van 8 november 2021 met een magnitude van 1,7 bij Westeremden is de maximale aardbevingsdichtheid opgelopen naar 0,42 aardbevingen per km2 per jaar. Hiermee is de grenswaarde van 0,4 voor deze parameter overschreden. Volgens de Mijnbouwregeling moet de NAM uiterlijk 22 november een rapportage indienen bij het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) met een analyse van de seismiciteit in Groningen. SodM zal deze rapportage beoordelen en met een nadere duiding aan de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) sturen.

Bevingen als gevolg van drukvereffening in het Groningen-gasveld

SodM heeft vorig jaar geconcludeerd dat, naast de reeds ingezette vermindering van de gasproductie, er geen aanvullende mogelijkheden zijn om het aantal bevingen per jaar verder te verlagen. De huidige bevingen zijn het gevolg van de drukverschillen die zijn ontstaan door de jarenlange gaswinning in het Groningen-gasveld. Normaal gesproken zorgt gaswinning voor drukverlaging. Echter, in het zuiden van het gasveld stijgt de druk ondanks dat er nog gas gewonnen wordt. 

De druk rondom Loppersum, waar de winning al enige tijd gestopt is, is relatief hoog. Het aardgas stroomt van plekken met een hoge druk naar plekken met een lage druk. Deze drukvereffening zorgt voor een drukafname bij Loppersum. Dit veroorzaakt spanningen op breuken in de diepe ondergrond, die tot bevingen kunnen leiden. De drukken in het gasveld worden nu niet meer door de huidige gaswinning bepaald, maar door het drukverschil dat door de gaswinning in het verleden in het gasveld is opgebouwd. Het proces van drukvereffening zal mogelijk nog tientallen jaren duren. Pas als de druk overal gelijk is, zullen er naar verwachting geen gasgerelateerde aardbevingen meer zijn.