Door het knakken van een 24 jaar oude windmolen in Flevoland is de discussie opgelaaid over een verplichte APK voor windmolens. De turbines uit de pioniertijd van de windenergie voldoen niet meer aan de huidige stand van techniek en vormen een potentieel gevaar, zo komt naar voren in een artikel in Cobouw.
Ten tijde van het ongeval werden plaatselijk windsnelheden tot 6 Beaufort gemeten. Dat is volgens emeritus hoogleraar van de TU Delft Gerard van Bussel precies de windkracht die voor dit oudere type molen een technische uitdaging opleverde. “Dan dreigt hij meer energie te gaan leveren dan de generator aankan en moet de machine worden ’teruggeregeld’.”
Van Bussel weet dat de oudste turbines ter beveiliging waren uitgerust met een loden bal in een kommetje aan een ketting. Als die bal door sterke trillingen uit het kommetje viel en de ketting strak trok, werd het remmechanisme in werking gezet. Zo zette de molen zichzelf stil. “Best een slim systeem hoor, maar niet feilloos. En bij dit soort constructies die voor de omgeving niet helemaal ongevaarlijk zijn, wil je natuurlijk iets waar je 100 procent op kunt vertrouwen. Zeker gedurende de ontwerplevensduur van twintig jaar. En voor de zekerheid wil je nog een tweede veiligheidssysteem hebben, onafhankelijk van het eerste systeem.”
Ontmantelen
Volgens Van Bussel zit er voor Vattenfall weinig anders op dan de overige zestien molens van park Eemmeerdijk ook maar te ontmantelen. “De windmolens zijn inmiddels 24 jaar oud, je kunt het risico niet meer nemen dat het nog een keer fout gaat. Temeer omdat het eerder ook al met twee turbines fout ging. En één van die gevallen heeft op het eerste gezicht veel overeenkomsten met het incident van afgelopen woensdag. Toen liet de regeling het namelijk ook afweten en werd de constructie aan veel te grote trillingen blootgesteld.”
Hopeloos achterhaald
Chris Westra, die onder andere lang voor onderzoekscentrum ECN aan windenergie werkte, is het deels met Van Bussel eens. Hij verbaasde zich er jaren terug al over dat de NedWind-turbines nog altijd langs de Eemdijk stonden. Op veel plekken in het land zijn die turbines al vervangen door modernere exemplaren. De rotor met twee bladen, zoals Nedwind die bouwde, is volgens hem hopeloos achterhaald. “Dat is een recept voor veel te veel trillingen en vermoeiingsschade. Prik maar eens een lineaal op de punt van een boormachine en laat die draaien. Dat gaat vreselijk jutteren. Neem je een rotor met drie bladen dan is die vanzelf beter in balans en zijn de trillingen navenant minder. Daarmee is ook het gevaar van vermoeiing van de staalconstructie en extreme belasting van de lagers en de flenzen een stuk kleiner.”
Een verplichte APK voor oude windmolens is wat Westra betreft niet nodig. “De exploitanten gaan echt niet lichtzinnig met hun eigendommen om. Daarvoor zijn de financiële belangen veel te groot. Die molens moeten draaien en stroom leveren. Stilstand kost alleen maar geld. Dan is er al gauw een financiële prikkel om ze te vervangen door nieuwere efficiëntere exemplaren. De opstellocaties zijn bovendien zo gekozen dat de kans op slachtoffers of andere schade aan de omgeving gering is. Er is bij de Eemmeerdijk per slot van rekening ook niemand gewond geraakt.”
Vrijwillige richtlijn
Ook brancheorganisatie NWEA staat niet direct te springen voor een wettelijke keuring en stelt zich terughoudend op. Rik Harmsen van de windenergie-associatie wil eerst de leden raadplegen en de uitkomsten van het onderzoek afwachten dat Vattenfall nu laat uitvoeren.
Hij wijst op een praktijklijn NPR 8400 die de NWEA vijf jaar terug met een aantal grote leden heeft laten opstellen door de NEN. Die geeft heel duidelijk aan dat ze na twintig jaar periodiek gekeurd moeten worden. Die leeftijd van twintig jaar is gekozen omdat dan het typecertificaat van de windmolen afloopt dat gekoppeld was aan de vergunning. “Daarmee is niet gezegd dat een windmolen dan ook echt aan het einde van zijn levensduur zit. Vaak heeft hij nog lang niet de volledige ontwerpbelasting gehad. Dat valt uit de monitoringgegevens vaak goed af te leiden. Als je dat uitzoekt en combineert met een goede technische inspectie van de cruciale onderdelen, kan een windmolen weer voor een bepaalde termijn worden vrijgegeven.”
Toepassing van de NPR is vrijwillig erkent Harmsen, maar daarmee heeft de markt volgens hem zichzelf goed gereguleerd. Het wrange vindt hij dat Vattenfall die richtlijn heeft toegepast bij park Eemmeerdijk. “Er heeft zelfs redelijk recent nog een keuring plaatsgevonden van het park door hetgeaccrediteerde bureau Mecal. Dat geeft dus wel aan dat je er bij zo’n inspectie ook niet alles uithaalt. Dat verandert niet als een keuring wettelijk verplicht wordt.”
Steeds diffuser
Van Bussel blijft erbij dat hij liever een verplichte keuring heeft. “Want hoe verder je verwijderd raakt van de opleverdatum van een park of molen, hoe diffuser de situatie wordt. De eerste vijf jaar verzorgt doorgaans de fabrikant het onderhoud en de inspecties. En vaak worden die contracten nog wel een of twee termijnen verlengd. Maar vroeg of laat verandert een park een keer van eigenaar en dan melden zich andere partijen die net wat voordeliger onderhoud of keuringen kunnen uitvoeren. En zolang er niet wettelijk vastligt waaraan je moet voldoen, verwatert het inspectieregime en begeef je je op een hellend vlak. Dat moet je niet willen.”
De Inspectie Leefomgeving en Transport is volgens de oud-hoogleraar goed toegerust om zo’n APK- of keuringsplicht uit te voeren. Hij beseft ook dat je daarmee niet alles ondervangt en dat een inspectiebureau of de toezichthouder wel eens wat over het hoofd zien. “Maar je haalt het toeval en de vrijblijvendheid eruit. Dat lijkt me van cruciaal belang.”
Klik hier voor het volledige artikel:https://www.cobouw.nl/310364/roep-om-apk-voor-oude-windmolens-zwelt-aan.
Bron Cobouw
