IFV ontwikkelt ‘Handreiking Incidentmanagement bij verkeersongevallen met gevaarlijke stoffen

Onder leiding van het lectoraat Transportveiligheid van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) is de ‘Handreiking Incidentmanagement bij verkeersongevallen met gevaarlijke stoffen’ opgesteld. De handreiking is ontwikkeld voor hulpverleners die veelal geen specialist zijn op het gebied van gevaarlijke stoffen, maar meestal wel als eerste ter plaatse zijn bij een ongeval op de (snel)weg waarbij ook gevaarlijke stoffen betrokken zijn, zoals weginspecteurs, politie, ambulancemedewerkers, ADR-chauffeurs en brandweer (géén specialisten gevaarlijke stoffen) en andere eerst aankomende hulpverleners. Hiermee wordt onder meer beoogd informatie te verschaffen die bijdraagt aan veilige en adequate beeldvorming door de eerst aankomende hulpverleners bij incidenten met gevaarlijke stoffen. Een ander doel is hiermee gegevens te verschaffen over welke informatie in de acute fase van de incidentbestrijding (circa de eerste vijftien minuten van het incident) waar kan worden verkregen en met wie deze informatie kan worden uitgewisseld.

De handreiking is tot stand gekomen in samenwerking met Rijkswaterstaat, Brandweer NL, Politie NL, Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), GGD GHOR Nederland, Landelijk Informatiepunt Ongevallen Gevaarlijke Stoffen (LIOGS), chemische industrie en de transportsector. Gisteren (donderdag 22 september jl.) is de Handreiking Incidentmanagement bij verkeersongevallen met gevaarlijke stoffen uitgereikt. Nils Rosmuller, lector Transportveiligheid bij het IFV overhandigde het eerste exemplaar aan Leo Zaal, Algemeen Directeur van het IFV.

(On)deskundigheid

In een toelichting stelt het IFV: “Hulpverleners die als eerste aankomen bij incidenten op de weg waarbij gevaarlijke stoffen betrokken zijn, zijn namelijk veelal geen deskundigen op het gebied van gevaarlijke stoffen. Juist voor deze zogenoemde eerst aankomenden (bijvoorbeeld wegbeheerder, brandweer, politie, ambulance), is het essentieel om te weten hoe op een veilige wijze een adequaat eerste beeld van het incident opgebouwd kan worden en wat ze wel of juist niet moeten doen. Deze handreiking helpt hulpverleners hierbij. Bij de handreiking is een zakkaart gevoegd met daarop handelingsperspectieven en een beslisschema.”

Volgens het IFV komen met enige regelmaat ongevallen voor op (snel)wegen, waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken. Een recent voorbeeld is de zoutzuurlekkage van een tankwagen in de maandagochtendspits op 19 september jl. op de A28 nabij de Uithof. De inhoud werd overgepompt naar een tweede tankwagen en omstreeks 14.00 uur werd de rijbaan weer opengesteld. “Dit soort incidenten kan echter ook heel anders aflopen. Maar dat het ook anders gaat hebben incidenten in het verleden wel bewezen.

Incident Management

In de uitgebreide ‘Handreiking’ licht het IFV de komst van Incident Management toe, waarmee Rijkswaterstaat sinds 1998/1999 werkt bij ongevallen op het hoofdwegennet met als doel de doorstroming op de (hoofd)wegen weer zo snel mogelijk op gang te brengen. “Bij ongevallen met gevaarlijke stoffen volstaat gebruik van het ‘normale’ IM volgens niet, omdat er bij het benaderen van het ongeval aanvullende veiligheidsmaatregelen getroffen moeten worden die meer deskundigheid vragen. “Omdat dit soort ongevallen zeldzamer is dan ongevallen met ‘gewone vrachtwagens’, is de ervaring van hulpverleners hiermee gering en moet het traject van de hulpverlening ‘opnieuw bedacht worden’. Snelle beeldvorming van het incident en informatie-uitwisseling tussen de hulpverlenende partners is daarom van essentieel belang.”

Het vervoer van gevaarlijke stoffen in Nederland bedraagt circa 180 miljoen ton per jaar. Dit vervoer vindt plaats over diverse modaliteiten, waaronder (autosnel)wegen. Circa 15 miljoen ton aan gevaarlijke stoffen wordt over de weg vervoerd: het overgrote deel daarvan wordt afgewikkeld op auto(snel)wegen. Dit gegeven, gecombineerd met de relatief geringe ervaring c.q. onbekendheid met het bestrijden van ongevallen met gevaarlijke stoffen van hulpverleners, kan volgens het IFV leiden tot aanzienlijke vertraging van de afwikkeling van dergelijke risicovolle ongevallen. “Daarom is het van groot belang dat de organisatie van de totale hulpverlening (van spoedeisende hulp tot wrakberging) goed is voorbereid en zo snel mogelijk kan worden aangeboden. Dit geldt zeker voor ongevallen met vrachtwagens en nog specifieker bij ongevallen met – grote hoeveelheden – gevaarlijke stoffen. Hulpverlening bij dit soort ongevallen is vaak complex en vereist specifieke expertise (kennis, kunde en vaardigheden), materieel en middelen.”

De volledige handreiking is te downloaden via http://www.ifv.nl/advieseninnovatie/Documents/20160912-IFV-Handreiking-Incidentmanagement-bij-verkeersongevallen-met-gevaarlijke-stoffen.pdf; de zakkaart is te downloaden via http://www.ifv.nl/advieseninnovatie/Documents/20160914-IFV-zakkaart-handreiking-Incidentmanagement-bij-verkeersongevallen-met-gevaarlijke-stoffen.pdf.