Voor pensioeninstellingen is het belangrijk om inzicht te hebben in de mogelijke gevolgen van klimaatrisico’s. Een klimaat-stresstest kan daaraan bijdragen. EIOPA, de Europese toezichthouder voor verzekeraars en pensioeninstellingen, heeft voor het eerst zo’n stresstest uitgevoerd voor de Europese pensioensector. Het vandaag gepubliceerde stresstest-rapport bevat bruikbare lessen.
De EIOPA-klimaatstresstest richt zich op het zogenaamde “transitierisico”: De deelnemende pensioeninstellingen hebben een economisch scenario doorgerekend gebaseerd op de economische effecten die zouden ontstaan wanneer overheden een onverwachte, stevige CO2-beprijzing zouden doorvoeren om aan hun klimaatdoelstellingen te voldoen.
Het onderzochte scenario heeft een beperkte neerwaartse impact op de deelnemende Nederlandse pensioeninstellingen. Dit komt doordat het scenario een daling van zakelijke waarde-beleggingen combineert met een stijgende rente. Deze beide effecten compenseren elkaar grotendeels.
Klimaatscenario’s zijn omgeven door grote onzekerheid. EIOPA geeft aan dat het bij toekomstige stresstesten zinvol kan zijn om een aantal verschillende scenario’s te bezien. Bijvoorbeeld alternatieve transitiescenario’s die leiden tot een ander rente- en inflatieverloop en die mogelijk een groter effect hebben op pensioeninstellingen. Deze scenario’s kunnen bijdragen aan inzicht in de robuustheid voor klimaatrisico’s van het strategisch beleggingsbeleid van pensioeninstellingen.
Het EIOPA-scenario bevat neerwaartse schokken voor aandelen en bedrijfsobligaties die afhangen van de economische sector van de belegging. Zo draagt de stresstest bij aan inzicht in de klimaatgevoeligheid van beleggingen binnen een bepaalde asset-categorie. Een aantal deelnemende Nederlandse pensioenfondsen heeft, in samenwerking met de Pensioenfederatie en DNB, dit aspect van de stresstest verder uitgediept. De stresstest bood hiervoor op vrijwillige basis de mogelijkheid. Alleen Nederlandse pensioenfondsen hebben hieraan meegedaan.
Voor beleggingen in de energiesector hebben deze Nederlandse pensioenfondsen de EIOPA-schokken zo verfijnd dat per belegging een specifieke schok wordt berekend. De methodiek leidt bijvoorbeeld voor een belegging in fossiele energie-opwekking tot een aanmerkelijk grotere schok dan voor een belegging in duurzame energie-opwekking. EIOPA concludeert dat verfijning van stresstest-schokken, bijvoorbeeld zoals toegepast door de Nederlandse pensioenfondsen, het inzicht kan vergroten in de klimaatgevoeligheid van beleggingen binnen een bepaalde asset-categorie. Dit kan bijdragen aan de beleggingskeuzes die pensioeninstellingen maken. Een mogelijkheid is om in een toekomstige stresstest met fijnmazigere schokken te werken en dan te kijken naar de klimaatgevoeligheid van beleggingen in een specifieke asset-categorie en/of in een specifieke economische sector
