‘Dick Bruna’-verkeerborden, waarop kinderen worden afgebeeld in Nijntje-stijl, kunnen op korte termijn bijdragen aan snelheidsverlaging in het verkeer, maar na een aanvankelijk ‘verrassings’- of ‘bewustzijns’-effect is het gedragseffect vrij snel – na ongeveer een week of iets langer – weer verdwenen. “De conclusie is dat het plaatsen van Dick Bruna-borden nudging) als opzichzelfstaande maatregel niet voldoende lijkt om het snelheidsgedrag van automobilisten structureel, en in positieve zin te beïnvloeden”. Dat stelt SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid) op basis van een veldexperiment dat is uitgevoerd in opdracht van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag naar het effect van deze borden langs 30 km/uur-wegen.
In een eerder vragenlijstonderzoek met foto’s van wegen is aangetoond dat respondenten lagere voorkeurssnelheden aangeven wanneer ze foto’s van wegen met Dick Bruna-borden zien dan wanneer ze wegen zonder Dick Bruna-borden zien. De resultaten van dat onderzoek gaven aanleiding om te onderzoeken of het effect ook in het werkelijke verkeer zou optreden. Daarom is een praktijkexperiment uitgevoerd waarbij de werkelijke rijsnelheden zijn gemeten op vijf 30km/uur-wegen met en vijf 30km/uur-wegen zonder Dick Bruna-bord.
Het veldexperiment diende om twee onderzoeksvragen beantwoorden:
- Rijden automobilisten op 30km/uur-wegen langzamer in situaties waarin daar Dick Bruna-borden staan dan wanneer er geen Dick Bruna-borden staan?
- Indien er een effect op snelheid is: hoelang houdt dit effect stand na plaatsing van het bord?
In het onderzoek zijn drie snelheidsmaten betrokken: de gemiddelde snelheid, de snelheid die door 85% van de automobilisten niet wordt overschreden (V85) en het percentage snelheidsovertreders. In totaal is bijna een half miljoen metingen verricht (478.885), waarvan ongeveer 80% is geanalyseerd. Op de drie onderzochte snelheidsmaten is in de eerste week na plaatsing een klein positief effect gevonden van Dick Bruna-borden: de gemiddelde snelheid nam met 0,75 km/uur af, de V85 met ongeveer 1,5 km/uur en het aandeel overtreders van de snelheidslimiet met ongeveer 5 procentpunten. “De analyses geven geen indicatie dat dit effect verschilt voor dag en nacht of voor week- en weekendperioden. De analyses geven aan dat het effect van beperkte duur is. In de tweede week na plaatsing van het bord is het effect vrijwel verdwenen en daarna helemaal. Blijkbaar is de relatief zachte ‘nudge’ onvoldoende om gewoontegedrag te doorbreken. Overigens is er op diverse onderzochte wegen nog verbetering mogelijk wat betreft de geloofwaardigheid van de 30km/uur-limiet”, aldus de onderzoekers.
