De bouw wordt de komende jaren hard geraakt door de recente stikstofuitspraak van de Raad van State, die afgelopen mei een vernietigend oordeel velde over de Nederlandse stikstofaanpak. Dit zogeheten Programma Aanpak Stikstof (PAS) was volgens de hoogste bestuursrechter in strijd met de Europese regels. Volgens een berekening van ABN Amro loopt de sector maar liefst €14 miljard aan omzet mis. De wegenbouw het hardst geraakt door de nieuwe regels die gelden voor de uitstoot van stikstof bij de aanleg van onder andere wegen, nieuwbouwhuizen en luchthavens. In totaal komt ruim € 9 miljard aan wegenbouwprojecten op losse schroeven te staan. Dat is zo’n 43% van alle wegenprojecten..
Door een uitspraak van de Raad van State in mei, mag er niet meer zomaar gebouwd worden in de buurt van één van de 118 Natura 2000-gebieden, beschermde natuurgebieden waar een overbelasting van stikstof is gesignaleerd. Bij de bouw van onder andere wegen en huizen komt stikstof vrij, die schadelijk kan zijn voor die natuurgebieden, is de achterliggende gedachte.
Vergunningen worden daardoor niet meer zomaar afgegeven, waardoor talloze projecten op losse schroeven zijn komen te staan. Ook projecten die al in voorbereiding waren, maar waarvoor nog geen onherroepelijke vergunning is afgegeven, moeten vrezen voor hun toekomst.
Belangenvereniging Bouwend Nederland maakt zich grote zorgen. ‘Het kabinet moet echt als de donder met een noodmaatregel komen. De bouw is net uit een recessie, de orderboeken zijn eindelijk weer vol, dit kunnen we niet gebruiken’, aldus een woordvoerder.Ton Hillen van bouwconcern Heijmans noemt de stikstofuitspraak ook een ‘zorg’. De topman zei dat de uitspraak waarschijnlijk tot vertragingen gaat leiden. Hij denkt echter niet dat de bouw er echt door zal stokken. ‘Bij de fijnstofdiscussie viel dat uiteindelijk ook mee. Het kabinet heeft niet voor niets al een crisisteam voor stikstof ingesteld.”
Getroffen projecten
Dit oordeel heeft verstrekkende gevolgen voor de bouw en veeteelt in Nederland. Het PAS maakte het mogelijk om te bouwen of veehouderijen uit te breiden in de buurt van natuurgebieden die zijn aangemerkt als Natura 2000-gebieden. De stikstof die hierbij vrijkwam en neersloeg in de natuur kon worden gecompenseerd met maatregelen op de lange termijn. Dat kan nu niet meer. In juli werd al bekend dat de geplande verbreding van snelweg A27 door het Utrechtse Amelisweerd voorlopig niet door kan gaan door de stikstofuitspraak hetzelfde lijkt op te gaan voor geplande uitbreidingswerkzaamheden aan de A-12 en A-15 rond Arnhem.
Daarnaast zette de RvS een streep door de herontwikkeling van de voormalige vliegbasis van Twente. Ook de woningbouw loopt gevaar. Vorige week zette de Raad van State nog een streep door de bouw van 468 woningen in Roermond. Datzelfde dreigt voor de bouw van 6.000 tot 10.000 woningen in de Merwedekanaalzone in Utrecht, 5.000 woningen op voormalig vliegveld Valkenburg in Katwijk en 500 woningen in de wijk Kloosterveen in Assen. ABN Amro vreest dat de woningbouw die al haperde door hoge bouwkosten en personeelsgebrek wel eens stil kan komen te vallen door de uitspraak. “Dat is ongewenst in een tijd dat juist meer in plaats van minder woningen moeten worden gebouwd”’, aldus Madeline Buijs van ABN Amro. De bank heeft berekend dat de woningbouw jaarlijks minstens € 1 miljard aan omzet gaat mislopen tot en met 2023.
Bronnen: FD, NOS, NU en RTL
