De laatste maanden vallen er helaas weer vele stalbranden te betreuren. Vrijwel alle media hebben hierover bericht. Overheden, dierenwelzijnsorganisaties als Wakker Dier en Dierenbescherming roepen om maatregelen. Toch is deze trend al een aantal jaren aan de gang. Met enige regelmaat worden we geconfronteerd met stalbranden bij met name varkens- en kippenhouders met fatale gevolgen voor de dieren in de stallen. Met duizenden vinden ze de dood in de enorme vuurzee.
Vluchten is vaak niet mogelijk door de manier waarop de dieren gehouden worden, de aard van de dieren en de massaliteit van de onderkomens. De ongecompartimenteerde bouwwijze en gebruik van veelal brandbare isolatiematerialen in de constructie zorgen voor een nauwelijks te blussen inferno als de brand daar is. Zo ligt er reeds een onderzoeksrapport naar stalbranden met “Actieplan Stalbranden over de jaren 2012-2016”. Initiatiefnemers van het Actieplan 2012-2016 waren LTO Nederland, NVBR, Verbond van Verzekeraars, de Dierenbescherming en de Rijksoverheid. Het aantal stalbranden neemt door de jaren heen toe. In 2012 waren dat er nog 21, een jaar later 26, in 2014 29, in 2015 en vorig jaar 47. Tot en met augustus staat dit jaar de teller al op 20.
Periodiek onderzoek
Gepleit wordt voor een periodiek onderzoek van de elektrische installatie door een onafhankelijk deskundige.Naar aanleiding van de meest recente grote branden met veel dierenslachtoffers (Erichem 20.000 dieren volgens Wakker Dier) worden weer nieuwe initiatieven ontwikkeld, terwijl “Het Actieplan 2012-2016” al de nodige stappen had gezet. In een artikel in het blad Veehouderij van november 2016 wordt voorzichtig de conclusie getrokken dat het Actieplan “op het oog nauwelijks tot het gewenste beeld heeft geleid”. Men vraagt om voortzetting van het actieplan. In het Actieplan wordt ook een onderzoek gedaan naar de brandoorzaken. In 40% van de branden ligt een elektrische oorzaak ten grondslag aan de ramp. Gepleit wordt voor een periodiek onderzoek van de elektrische installatie door een onafhankelijk deskundige. In 30% van de gevallen liggen brandgevaarlijke werkzaamheden ten grondslag aan de brand. Gebruik van de juiste procedure kan hier een oplossing bieden.
Checklist Stalbranden
Het Verbond van Verzekeraars heeft een Checklist Stalbranden in het leven geroepen. Naast genoemde zaken wordt ook aandacht gevraagd voor de gebouwconstructie. Gebruik van brandveilige bouwmaterialen met speciale aandacht voor brandveilig isolatiemateriaal. Het Bouwbesluit voor nieuwe stallen is aangescherpt, daarmee dus nog niet voor bestaande stallen. Van de 16.550 varkensstallen in Nederland zijn 15.500 stallen van vóór 2014 (Universiteit Wageningen). Bijkomend probleem is de brede inzet van asbesthoudende golfplaten in oudere staldaken, uiteraard onbrandbaar, maar dit zorgt wel voor opruimproblemen bij een stalbrand en daarmee hoge opruimingskosten. Cijfers spreken over circa 120 miljoen m2 asbesthoudend materiaal verwerkt in stallen. Op 1 januari 2024 dient asbest verwijderd te zijn en vervangen worden door niet-asbesthoudend materiaal. Een utopie?
Normering heeft mogelijk invloed op nieuw te bouwen complexen
Naar aanleiding van de recente grote branden in Erichem en Azelo wordt weer aandacht gevraagd voor brandoorzaak onderzoek. Vervolgens willen Verzekeraars nadere bedrijfsinspecties. Tevens wordt aandacht gevraagd voor een agro-elektrakeuring. Hadden we dat al niet afgesproken in het Actieplan? Vonden die inspecties dan niet plaats in het verleden? Normering over compartimentsgrootte heeft mogelijk invloed op nieuw te bouwen complexen, maar niet op de bestaande. Met de uitvoering van het Actieplan 2012-2016 kom je al een heel eind… Inmiddels heeft de zaak ook de aandacht van de financiers van de agrarische wereld, ligt daar dan een oplossing? Een oplossing zal in ieder geval veel geld kosten.
Leo Porrio is Risk Control Consultant.
