Afleiding heeft negatieve effecten op het gedrag in het verkeer. Vooral activiteiten die ervoor zorgen dat de ogen lang niet op de weg zijn gericht, verhogen de kans op een ongeval: onder andere een telefoonnummer intoetsen, appen en texten, reiken naar objecten in de auto en langdurig kijken naar objecten buiten de auto. Volgens een Nederlands onderzoek komt een telefoongesprek voeren het vaakst voor (46% handsfree; handheld 20%), maar ook wordt achter het stuur het scherm van de mobiele telefoon of die van de boordcomputer geregeld bediend: 44% stelt de navigatie op de telefoon in, 42% leest berichten en 36% verstuurt zelfs berichten, 22% zoekt of checkt iets op de telefoon, 21% gebruikt de telefoon om muziek op te zetten, 19% maakt foto’s en 8% speelt een game.
De mobiele telefoon staat symbool voor ‘afleiding in het verkeer’. Maar behalve mobiel bellen, appen of luisteren naar muziek, zijn veel automobilisten, fietsers en voetgangers bezig met allerlei andere activiteiten die hen kunnen afleiden. Voorbeelden zijn een navigatiesysteem instellen, eten en drinken, praten met passagiers of dagdromen. Verkeersdeelnemers kunnen ook afgeleid raken door opvallende zaken en gebeurtenissen buiten het voertuig, zoals reclameborden, een overvliegend vliegtuig, iemand op het trottoir of een ongeval.
Negatieve effecten
Afleiding heeft negatieve effecten op het gedrag in het verkeer. Vooral activiteiten die ervoor zorgen dat de ogen lang niet op de weg zijn gericht, verhogen de kans op een ongeval: onder andere een telefoonnummer intoetsen, appen en texten, reiken naar objecten in de auto en langdurig kijken naar objecten buiten de auto. Uit een recente Amerikaanse analyse bleek echter dat het voeren van een telefoongesprek in de auto (handsfree of handsheld) het ongevalsrisico niet verhoogde; terwijl uit simulatorstudies blijkt dat dit het rijgedrag wel negatief beïnvloedt. Een mogelijke verklaring voor deze schijnbaar tegenstrijdige resultaten is dat automobilisten compenseren voor de afleiding (bijvoorbeeld door minder veeleisende verkeerssituaties te kiezen voor een telefoongesprek).
Er zijn verschillende maatregelen die afleiding in het verkeer tegen kunnen gaan, zoals een wettelijk verbod op handheld telefoongebruik met handhaving, voorlichting en educatie, of technische voorzieningen die het onmogelijk maken om bijvoorbeeld een mobiele telefoon te gebruiken tijdens verkeersdeelname.
Oorzaken afleiding
De mobiele telefoon staat symbool voor ‘afleiding in het verkeer’. Maar behalve mobiel bellen, appen of luisteren naar muziek, zijn veel automobilisten, fietsers en voetgangers bezig met allerlei andere activiteiten die hen kunnen afleiden. Voorbeelden zijn een navigatiesysteem instellen, eten en drinken, praten met passagiers of dagdromen. Verkeersdeelnemers kunnen ook afgeleid raken door opvallende zaken en gebeurtenissen buiten het voertuig, zoals reclameborden, een overvliegend vliegtuig, iemand op het trottoir of een ongeval.
Afleiding heeft negatieve effecten op het gedrag in het verkeer. Vooral activiteiten die ervoor zorgen dat de ogen lang niet op de weg zijn gericht, verhogen de kans op een ongeval: onder andere een telefoonnummer intoetsen, appen en texten, reiken naar objecten in de auto en langdurig kijken naar objecten buiten de auto. Uit een recente Amerikaanse analyse bleek echter dat het voeren van een telefoongesprek in de auto (handsfree of handsheld) het ongevalsrisico niet verhoogde; terwijl uit simulatorstudies blijkt dat dit het rijgedrag wel negatief beïnvloedt. Een mogelijke verklaring voor deze schijnbaar tegenstrijdige resultaten is dat automobilisten compenseren voor de afleiding (bijvoorbeeld door minder veeleisende verkeerssituaties te kiezen voor een telefoongesprek).
Er zijn verschillende maatregelen die afleiding in het verkeer tegen kunnen gaan, zoals een wettelijk verbod op handheld telefoongebruik met handhaving, voorlichting en educatie, of technische voorzieningen die het onmogelijk maken om bijvoorbeeld een mobiele telefoon te gebruiken tijdens verkeersdeelname.
Amerikaans onderzoek
Een groot deel van automobilisten blijkt bezig te zijn met activiteiten die hen kunnen afleiden. Naturalistic Driving onderzoek in de Verenigde Staten laat zien dat automobilisten tot circa 50% van hun rijtijd aan afleidende activiteiten besteden. De in omvang grootste afleidende activiteit bleek in dit onderzoek praten met passagiers: ongeveer 15% van de totale rijtijd. Ongeveer 6% tot 9% van de totale rijtijd waren automobilisten bezig met hun telefoon. Uit een Nederlands Naturalistic Driving-onderzoek blijkt dat automobilisten zich ongeveer 9% van de totale rijtijd met hun mobiele telefoon bezighielden . Automobilisten luisteren ook graag naar muziek; ruim 90% van automobilisten luistert regelmatig naar muziek of radio in de auto. Automobilisten kunnen met meerdere afleidende activiteiten tegelijk bezig zijn. Dat gebeurt in 11% van de rijtijd .
Een observatiestudie uit 2018 liet zien dat drie keer zo veel automobilisten handheld bellen als het scherm van de smartphone bedienen (respectievelijk 9% en 3%). Ook liet de studie zien dat beduidend meer automobilisten handheld belden (9%) dan handsfree (2%). Dit verschil kan komen omdat handsfree bellen lastiger kan worden waargenomen dan handheld bellen. Daarnaast bleek dat 27% van de vrachtautochauffeurs en 18% van de bestuurders van bestelbusjes hun mobiele telefoon gebruiken. Bij bestuurders van personenauto’s was dat 13%.
