“Op de korte termijn verwachten we dat de inflatie hoog blijft,” zegt Theo Smid, econoom bij Atradius. “De inflatie zal de komende twee tot drie jaar waarschijnlijk boven het streefcijfer van 2% blijven, maar we verwachten wel dat de inflatie geleidelijk weer richting het streefcijfer zal gaan.” De inflatie is zeker hoog geweest, maar daalt nu wereldwijd. De inflatie in de eurozone daalde in mei tot 6,1%, een aanzienlijke daling ten opzichte van de piek van bijna 10% in 2022. Tegelijkertijd daalde de inflatie in de VS naar 4,9% in april, het laagste niveau sinds april 2021.
“We verwachten niet dat er een langdurige, zichzelf versterkende loon-prijsspiraal zal ontstaan,” zegt Theo. “Het is waarschijnlijker dat de nominale lonen de komende tijd zullen stijgen om de initiële prijsschok te compenseren, en dat dit effect na verloop van tijd zal wegebben wanneer de inflatie weer begint te dalen.”
Hoe zit het met de mogelijkheid van een loon? “We verwachten niet dat er een langdurige, zichzelf versterkende loon-prijsspiraal zal ontstaan,” zegt Smid. “Het is waarschijnlijker dat de nominale lonen de komende tijd zullen stijgen om de initiële prijsschok te compenseren, en dat dit effect na verloop van tijd zal wegebben wanneer de inflatie weer begint te dalen.”
“In de VS en de eurozone zijn er aanwijzingen dat bedrijven hun toegenomen marktmacht, als gevolg van een sterke vraag naar diensten en goederen en een grotere acceptatie van hogere prijzen door klanten, hebben gebruikt om hun winstmarges in de tweede helft van 2022 te vergroten”, zegt Smid. Maar de bredere effecten zullen waarschijnlijk beperkt zijn. “Per saldo denken we dat de winsten in geen van de ontwikkelde economieën de belangrijkste aanjager van de inflatie zijn geweest en dat de daling van winstmarges waarschijnlijk al is begonnen,” voegt Smid toe.
“Wij denken dat de huidige situatie tijdelijk is en dat er al tekenen zijn van een herstel van het evenwicht – waarbij bedrijven en consumenten hun deel van de pijn van de inflatie opvangen”, aldus Smid. “Naarmate de verstoringen in de toeleveringsketen afnemen, zou alles geleidelijk weer normaal moeten worden.”
Reageren overheden op greenflation?
Stijgende winstmarges kunnen een uitdaging zijn voor economieën en een uitdaging voor regeringen die ze proberen te beheersen.Het sociale welzijn (en de populariteit van de overheid) wordt ondermijnd wanneer basisbehoeften – zoals voedsel en energie – minder betaalbaar worden voor grote delen van de bevolking.Wanneer de prijzen voor eerste levensbehoeften stijgen, dalen bovendien de discretionaire uitgaven. De vrijetijds- en amusementssector lijdt eronder. Grote aankopen worden opgegeven of uitgesteld. Dat kan de economische groei beïnvloeden.
Regeringen kunnen hier op een aantal manieren tegen optreden, zoals het belasten van winsten en het heffen van tarieven. Op dit moment nemen de meeste genoegen met waarschuwingen.In Frankrijk bijvoorbeeld dringt de regering er bij supermarkten en leveranciers op aan om lagere prijzen te bedingen voor consumenten, en bij fabrikanten om lagere productiekosten door te berekenen. De regering wil “concrete, tastbare prijsverlagingen” zien en heeft aangegeven dat ze bereid is sancties te overwegen tegen bedrijven die “het spel niet meespelen”.In Spanje heeft het Ministerie van Economische Zaken gedreigd om bedrijven die profiteren van de crisis rond de kosten van levensonderhoud publiekelijk aan de kaak te stellen door gegevens over winsten openbaar te maken.In het Verenigd Koninkrijk overweegt de regering om detailhandelaars te vragen de prijzen van basisproducten te beperken. Maar prijscontroles zijn een extreme maatregel en worden heftig bestreden door detailhandelsorganisaties.
Wat zijn de vooruitzichten voor winstmarges
Regeringen zullen hopen dat, nu de winstmarges in de meeste economieën beginnen te dalen, strafmaatregelen niet nodig zullen zijn. Theo voorspelt een geleidelijke terugkeer naar een soort economische normaliteit.”Wij geloven dat de huidige situatie tijdelijk is en dat er al tekenen zijn van een herstel van het evenwicht – waarbij bedrijven en consumenten hun deel van de pijn van de inflatie opvangen -” zegt hij. “Naarmate de verstoringen in de toeleveringsketen afnemen, zou alles langzaam weer normaal moeten worden.”
Geopolitieke onrust betekent dat verdere prijsschokken niet helemaal kunnen worden uitgesloten en dat het langer dan normaal kan duren voordat de inflatie terugkeert naar de streefniveaus. Maar hoewel het bewijs voor hebzuchtflatie reëel is, is het onwaarschijnlijk dat het een belangrijke rol speelt in het hoog houden van de prijzen.
