Recente protesten in Europa door klimaatactivisten tegen waardevolle kunstwerken wekken bezorgdheid bij musea, kredietverstrekkers en hun verzekeraars. Musea moeten een grotere controle van hun beveiligingsprocedures verwachten, maar het is nog te vroeg om te zeggen of de aanvallen de premies op de kunstverzekeringsmarkt zal opdrijven, zeggen deskundigen.
Vorige week veroordeelde een rechtbank in Nederland twee demonstranten die op 27 oktober hadden geprobeerd zich vast te lijmen aan het schilderij ‘Meisje met de parel’ van Johannes Vermeer in het Mauritshuis in Den Haag. Bij een incident op 22 oktober werden aardappelpuree gegooid naar ‘Hooibergen’ een schilderij van Claude Monet, in het Barberini museum in Potsdam, Duitsland, terwijl activisten op 14 oktober tomatensoep gooiden naar ‘Vijftien Zonnebloemen’ van Vincent van Gogh in de National Gallery in Londen. De ‘Mona Lisa’ van Leonardo da Vinci in het Louvre Museum in Parijs, die door kogelvrij glas wordt beschermd en alleen van een afstand kan worden bekeken, werd in mei bij een ander incident met taart besmeurd.
In een verklaring van 3 november naar aanleiding van de aanvallen zei de in New York gevestigde Association of Art Museums and Directors dat dergelijke protesten ‘verkeerd gericht’ zijn. De recente aanvallen waren gericht op zeer belangrijke en waardevolle stukken, aldus Rachel Myrtle, director Speci & Fine Art bij Aon PLC in Londen. “Maar de geselecteerde kunstwerken zijn beschermd door glas of plexiglas om ervoor te zorgen dat er enige risicobeperking is. Als een van de stukken beschadigd zou worden, bijvoorbeeld als er aardappelpuree op het doek zou worden gesmeerd, zou dat een ander niveau van criminele schade zijn.”
Het is niet de eerste keer dat kunstwerken zijn vernield, zegt Patrick Drummond, IHead of Fine Art voor Amerika bij Axa XL, “De verandering is dat we nu activisme zien waar kunstwerken worden aangevallen om aandacht te vragen voor hun actie. Vandalisme, vernietiging van het kunstwerk is iets dat wordt beschouwd als een gedekt risico, maar er moet sprake zijn van fysieke schade zijn voor een geldige claim. Musea, riskmanagers en verzekeraars moeten de veranderende blootstelling aan kunstrisico’s evalueren, aldus Drummond. Als dit soort aanvallen steeds vaker voorkomt, kan dat gevolgen hebben voor de prijsstelling, zei hij.
Verzekeraars en kredietverstrekkers zullen waarschijnlijk meer vragen stellen over beveiligingsprocedures en over hoe musea deze potentiële aanvallen denken te manegen, aldus Christian Bell, executive director Specioe & Arts bij Aon PLC in Londen. Zakelijke verzekeringen zullen doorgaans reageren door de kosten van restauratie en waardevermindering van kunstwerken te vergoeden, afhankelijk van de individuele polisvoorwaarden. Echter, een miljardair die zijn of haar schilderij uitleent aan een nationale tentoonstelling zal waarschijnlijk op zoek zijn naar dekking voor volledige restauratie en volledige waardevermindering, terwijl in het geval van de eigen collectie van een museum, zij meestal experts in huis hebben die het werk zullen restaureren.”
Klanten die waardevolle kunstwerken uitlenen aan musea stellen veel vragen, aldus Mary Pontillo, national fine art practice leader at Risk Strategies Co, gevestigd in Charlottesville, Virginia. “Het advies voor riskmanagement zou kunnen zijn om kunstwerken te laten voorzien van glas of te plaatsen onder UV plexiglas, maar het is een balans zoeken tussen het beschermen van het kunstwerk en het volledig esthetisch laten ervaren van het stuk. Alarmsystemen die een bewaker in een galerie waarschuwen als een bezoeker een lijn op de vloer heeft overschreden, worden ook aanbevole. Een andere overweging is om meerdere bewakers in elke galerij te hebben, hoewel dat duur kan zijn.”
Afgesloten vleugels waar slechts een paar mensen tegelijk in een ruimte worden toegelaten en extra veiligheidscontroles voor de toegang tot topstukken zijn mogelijk, maar de meeste musea hebben niet de ‘bandbreedte’ om die veranderingen door te voeren, zegt Philip Sunderland, assistant vice president, private client services, fine art, jewelers block bij EPIC Insurance Brokers. “De stukken die bij recente aanvallen het doelwit waren, lijken zeer snel te kunnen worden geconserveerd tot hun oorspronkelijke staat, zonder waardeverlies. Tot er iets gebeurt waarbij een stuk van 50 miljoen of 100 miljoen dollar volledig verloren gaat is het onwaarschijnlijk dat er een marktimpact is.”.
