Hittegolven behoren tot de dodelijkste natuurrampen en elk jaar sterven duizenden mensen door hittegerelateerde oorzaken. In overeenstemming met wat werd verwacht op basis van eerdere klimaatprojecties en IPCC-rapporten, zijn deze gebeurtenissen tegenwoordig niet zeldzaam meer.Zonder door de mens veroorzaakte klimaatverandering zouden deze hittegebeurtenissen echter uiterst zeldzaam zijn geweest en in alle regio’s zou een hittegolf van dezelfde waarschijnlijkheid als de huidige waargenomen aanzienlijk koeler zijn geweest in een wereld zonder klimaatverandering. Dat zijn enkele conclusies uit een wetenschappelijk onderzoek van World Weather Attribution
Noord-Amerika, Zuid-Europa en China
Na een record hete juni, ondervonden grote delen van de VS en Mexico, Zuid-Europa en China in juli 2023 extreme hitte, waardoor veel lokale hoge temperatuurrecords werden verbroken. In juli 2023 waren er extreme hittegolven in verschillende delen van het noordelijk halfrond, waaronder het zuidwesten van de VS en Mexico, Zuid-Europa en China. Op 16 juli overschreed de temperatuur de 50C in Death Valley in de VS en in Noordwest-China (CNN, 2023). Ook in veel andere weerstations in China werden records bereikt en op 16 juli werd in Sanbao het hitterecord van heel China verbroken. In Europa werd de warmste dag ooit in Catalonië geregistreerd en in andere delen van Spanje werden de hoogste records ooit van dagelijkse minimumtemperaturen verbroken. In de VS bereikten delen van Nevada, Colorado en New Mexico hun recordhoogte ooit, delen van Arizona, Kaaimaneilanden, de hoogste nachttemperaturen ooit in Phoenix Arizona, dat ook zijn record had voor de langste tijd zonder onder de 90F/32.2C te komen.
In de VS zijn verschillende sterfgevallen door hitte bevestigd, waaronder migranten aan de Amerikaanse Mexicaanse grens. Alleen al in Mexico stierven meer dan 200 mensen door de hitte. Spanje, Italië, Griekenland, Cyprus, Algerije en China meldden ook sterfgevallen door hitte, evenals een grote toename van ziekenhuisopnames als gevolg van hittegerelateerde ziekten. Grote delen van de bevolking in Italië en Spanje en meer dan 100 miljoen mensen in het zuiden van de VS staan onder hittewaarschuwingen. In alle drie de regio’s piekte de vraag naar stroom en had dit een negatieve invloed op een aantal belangrijke gewassen, waaronder olijfolie in Spanje en katoen in China.
Klimaatverandering
Wetenschappers van het World Weather Attribution-initiatief werkten samen om te beoordelen in hoeverre door de mens veroorzaakte klimaatverandering de waarschijnlijkheid en intensiteit van de extreme hitte in juli in deze drie regio’s veranderde. “Met behulp van gepubliceerde collegiaal getoetste methoden hebben we geanalyseerd hoe door de mens veroorzaakte klimaatverandering de waarschijnlijkheid en intensiteit veranderde van 1) 18-daagse gemiddelde maximumtemperaturen in de meest getroffen regio’s in het westen van de VS, Texas en het noorden van Mexico (fig. 1, bovenaan). 2) 7-daagse gemiddelde maximumtemperaturen boven land in de rechthoekige doos (5W-25E, 36-45N) die de meest getroffen regio bestrijkt (fig1, midden). 3) 14-daagse gemiddelde maximumtemperaturen boven de laaglanden van China, die opnieuw de zwaarst getroffen regio bestrijken (fig. 1, onder).
Belangrijkste bevindingen
• Hittegolven behoren tot de dodelijkste natuurrampen en elk jaar sterven duizenden mensen door hittegerelateerde oorzaken. De volledige impact van een hittegolf is echter zelden bekend tot weken of maanden daarna, nadat de overlijdensakten zijn verzameld of wetenschappers overtollige sterfgevallen kunnen analyseren. Veel plaatsen missen een goede registratie van hittegerelateerde sterfgevallen, daarom zijn de momenteel beschikbare wereldwijde sterftecijfers waarschijnlijk een onderschatting.
• In overeenstemming met wat werd verwacht op basis van eerdere klimaatprojecties en IPCC-rapporten, zijn deze gebeurtenissen tegenwoordig niet zeldzaam meer. Noord-Amerika, Europa en China hebben de afgelopen jaren steeds vaker te maken gehad met hittegolven als gevolg van opwarming veroorzaakt door menselijke activiteiten, vandaar dat de huidige hittegolven niet zeldzaam zijn in het huidige klimaat met een gebeurtenis zoals de momenteel verwachte ongeveer eens in de 15 jaar in de regio VS/Mexico, eens in de 10 jaar in Zuid-Europa, en eens in de 5 jaar voor China.
• Zonder door de mens veroorzaakte klimaatverandering zouden deze hittegebeurtenissen echter uiterst zeldzaam zijn geweest. In China zou het ongeveer 1 op de 250 jaar zijn gebeurd, terwijl maximale hitte zoals in juli 2023 vrijwel onmogelijk zou zijn geweest in de VS/Mexico-regio en Zuid-Europa als mensen de planeet niet hadden opgewarmd door fossiele brandstoffen te verbranden.
• In alle regio’s zou een hittegolf van dezelfde waarschijnlijkheid als de huidige waargenomen aanzienlijk koeler zijn geweest in een wereld zonder klimaatverandering. Net als bij eerdere studies hebben we vastgesteld dat de hierboven gedefinieerde hittegolven 2,5°C warmer zijn in Zuid-Europa, 2°C warmer in Noord-Amerika en ongeveer 1°C in China in het huidige klimaat dan ze zouden zijn geweest als er geen door de mens veroorzaakte klimaatverandering was geweest.
• Tenzij de wereld snel stopt met het verbranden van fossiele brandstoffen, zullen deze gebeurtenissen nog vaker voorkomen en zal de wereld te maken krijgen met hittegolven die nog heter en langduriger zijn. Een hittegolf zoals de recente zou elke 2-5 jaar voorkomen in een wereld die 2°C warmer is dan het pre-industriële klimaat.
• Hitteactieplannen worden in alle drie de regio’s steeds vaker uitgevoerd en er zijn aanwijzingen dat ze leiden tot minder hittegerelateerde sterfte. Bovendien zijn steden met stadsplanning voor extreme hitte vaak koeler en verminderen ze het stedelijke hitte-eilandeffect. Er is dringend behoefte aan een versnelde uitrol van actieplannen voor hitte in het licht van de toenemende kwetsbaarheid als gevolg van de elkaar kruisende trends van klimaatverandering, vergrijzing en verstedelijking.
.

Figuur 1: Maximumtemperaturen in juli gemiddeld over de lengte van de hittegebeurtenissen gedefinieerd voor deze studie (linkerkant) en hetzelfde maar uitgedrukt in anomalieën met betrekking tot 1950-2023 (rechterkant). De eerste rij toont het westen van de VS en Mexico, de tweede Zuid-Europa en de derde rij China