Bedrijven moeten zich voorbereiden op een toename van het aantal incidenten met
burgerlijke onrust nu de kosten van levensonderhoudcrisis de Covid-pandemie
hard op de hielen volgt, aldus verzekeraar Allianz Global Corporate &
Specialty (AGCS). Nu het vertrouwen in traditionele informatiebronnen en
leiderschap wordt ondermijnd, wordt de rol van sociale-mediaplatforms bij het
aanwakkeren van burgerlijke onrust steeds invloedrijker. Stakingen, rellen en
gewelddadige protestbewegingen vormen een risico voor bedrijven omdat niet
alleen gebouwen of activa kostbare materiële schade kunnen oplopen, maar ook de
bedrijfsvoering ernstig kan worden verstoord doordat panden niet toegankelijk
zijn, met inkomstenderving tot gevolg.
“Maatschappelijke onrust vormt voor veel bedrijven steeds vaker een kritischer
risico dan terrorisme”, zegt Srdjan Todorovic, momenteel Head of Crisis
Management, UK and Nordics, bij AGCS (per 1 juli wordt Todorovic Head of Global
Political Violence & Hostile Environment Solutions bij AGCS). “Het is
onwaarschijnlijk dat de sociale onrust snel zal afnemen, gezien de naschokken
van Covid-19, de crisis rond de kosten van levensonderhoud en de ideologische
verschuivingen die de samenlevingen over de hele wereld blijven verdelen.
Bedrijven moeten alert zijn op verdachte indicatoren en duidelijke deëscalatie-
en reactietrajecten uitzetten om te anticiperen op mogelijke verwondingen van
personeel en schade aan bedrijfs- en persoonlijke eigendommen.
De Verenigde Naties hebben gewaarschuwd voor het destabiliserende potentieel
van ontwrichte bevoorradingsketens en sterk stijgende voedsel-, brandstof- en
meststofprijzen, met name in de context van Rusland en Oekraïne, die ongeveer
30% van de tarwevoorraad in de wereld voor hun rekening nemen. “Dit alles legt
de kiem voor politieke instabiliteit en onrust in de wereld”, zei
VN-secretaris-generaal Antonio Guterres in maart 2022. Ondertussen ziet het
risicoadviesbureau Verisk Maplecroft een toename van de onrust onder de
burgerbevolking als “onvermijdelijk, in middeninkomenslanden, die tijdens de
pandemie sociale bescherming konden bieden, maar het nu moeilijk zullen vinden
om dat uitgavenniveau te handhaven naarmate de kosten van levensonderhoud
stijgen.
Volgens de Verisk
Civil Unrest Index Projections1,
zullen 75 landen tegen eind 2022 waarschijnlijk te maken krijgen met een toename
van protesten, wat bijvoorbeeld zal leiden tot een hogere frequentie van onrust
en meer schade aan infrastructuur en gebouwen. De vooruitzichten zijn het
somberst voor de 34 landen waar de situatie tegen augustus 2022 aanzienlijk zal
verslechteren. Meer dan een derde van deze landen ligt in Europa en
Centraal-Europa (12), gevolgd door Noord- en Zuid-Amerika (10), Afrika (6),
Midden-Oosten en Noord-Afrika (3) en Azië (3).
De economische en verzekerde verliezen als gevolg van eerdere protesten zijn aanzienlijk
geweest en hebben geleid tot aanzienlijke claims voor bedrijven en hun
verzekeraars. In 2018 kwam de Gele Vest-beweging in Frankrijk in opstand om te
protesteren tegen brandstofprijzen en economische ongelijkheid, waardoor Franse
detailhandelaren in slechts een paar weken tijd 1,1 miljard dollar2 aan inkomsten misliepen. Een jaar later werden in Chili
grootschalige demonstraties aangewakkerd door een verhoging van de
metrotarieven, wat leidde tot verzekerde
verliezen van 3 miljard dollar3. In de
VS hebben de protesten in 2020 naar aanleiding van de dood van George Floyd in
politiehechtenis naar schatting geleid tot meer dan 2
miljard dollar aan verzekerde verliezen4,
terwijl de Zuid-Afrikaanse rellen in juli 2021, die volgden op de arrestatie
van voormalig president Jacob Zuma en werden aangewakkerd door ontslagen en
economische ongelijkheid, voor 1,7
miljard dollar aan schade5 veroorzaakten.
Eerder dit jaar werd in Canada, Frankrijk en Nieuw-Zeeland gedemonstreerd tegen
de beperkingen van Covid-19, onder meer door konvooien van voertuigen die in
grote steden voor ontwrichting zorgden.
Een
netwerk van ontwrichting
De invloed van sociale medianetwerken speelt een steeds grotere rol bij het
mobiliseren van demonstranten en het aanwakkeren van sociale onrust. “Het
samenbindende en galvaniserende effect van sociale media op dergelijke
protesten is geen bijzonder recent fenomeen, maar tijdens de Covid-crisis
combineerde het met andere potentieel opruiende factoren zoals politieke
polarisatie, anti-vaccinatie sentiment, en het groeiende wantrouwen in de
overheid om een perfecte storm van ontevredenheid te creëren,” zegt Todorovic.
“Geografie was ook minder een barrière. Gelijkgestemden konden gemakkelijker
van gedachten wisselen en sneller en doeltreffender in groteren getale
mobiliseren. In een wereld waarin het vertrouwen in zowel de overheid als de
media sterk is gedaald, kon verkeerde informatie de overhand krijgen en konden
partijdige grieven worden aangewakkerd en uitgebuit.”
Doelwitten van onrust onder de burgerbevolking, of bijkomende schade als gevolg
daarvan, kunnen overheidsgebouwen, vervoersinfrastructuur, bevoorradingsketens,
winkelpanden, ondernemingen in buitenlandse handen, benzinestations,
distributiecentra voor kritieke goederen, en toeristische of horecabedrijven
zijn.
Bedrijven moeten hun bedrijfsnoodplannen herzien en zo nodig bijwerken,
rekening houdend met eventuele kwetsbaarheden in de toeleveringsketen. Zij
moeten ook hun verzekeringspolissen herzien in geval van toenemende lokale
onrust. Schadeverzekeringen dekken in sommige gevallen claims in verband met
politiek geweld, maar verzekeraars bieden gespecialiseerde dekking om de
gevolgen van stakingen, rellen en burgerlijke onlusten (SRCC) te verzachten.
“De aard van de bedreigingen met politiek geweld evolueert, aangezien sommige
democratieën instabiel worden en bepaalde autocratieën hard optreden tegen
andersdenkenden. Onrust kan gelijktijdig op meerdere plaatsen ontstaan,
aangezien de sociale media nu een snelle mobilisatie van demonstranten mogelijk
maken. Dit betekent dat bijvoorbeeld grote winkelketens meerdere verliezen
kunnen lijden in één gebeurtenis op verschillende locaties in een land,” zegt
Todorovic.
Hoe
bedrijven zich kunnen voorbereiden en het ergste kunnen voorkomen
De beste manier om bedrijven voor te bereiden op of te reageren op dergelijke
onrust onder de bevolking hangt af van veel factoren, waaronder de aard van de
gebeurtenis die de onrust veroorzaakt, de nabijheid van de locatie en het soort
bedrijf. Allianz Risk Consulting heeft een lijst opgesteld met technische
aanbevelingen voor bedrijven en particulieren om de risico’s van onrust onder
de burgerbevolking te beperken, rekening houdend met deze variabelen en de
bijbehorende manieren van de-escalatie, communicatie en reactie.
Bekijk het ARC-Civil-Unrest.PDF (allianz.com) risicobeperkingsbulletin.
