In de wereld van transport en logistiek heeft tot nu toe nog geen rigoureuze innovatieslag plaatsgevonden. Maar lang zal dat niet meer duren. Technologie gaat de sector ingrijpend veranderen en zogenoemde disruptors betreden het speelveld. Dat zijn dan niet alleen nieuwe spelers. Ook leveranciers en klanten kruipen in de rol van concurrent. Het PwC-rapport Shifting patterns – The future of the logistics industry laat zien dat er voor de transport- en logistiekbranche (T&L) grote veranderingen aan komen. De vier grootste veroorzakers van die disruptie zijn nieuwe technologieën, nieuwkomers in de markt, veranderende verwachtingen van klanten en andere businessmodellen.
PwC-expert Marc Engel, die evenals zijn collega’s Isis Bindels en Jan Willem Velthuijsen betrokken was bij de totstandkoming van het rapport, legt uit: “De T&L-sector is van oorsprong geen voorloper. Het probleem is dat klanten van bedrijven in deze sector dat wel zijn. Daardoor ontstaat er een gat. Denk bijvoorbeeld aan retail. Klanten bestellen online een product en het enige dat zij willen is dat het product zo snel mogelijk op een door hen gekozen plek en tijdstip wordt bezorgd. Hoe dat precies wordt bewerkstelligd, doet er voor hen niet toe. De T&L-sector moet aan die wensen kunnen voldoen.”
Nog geen digitale cultuur
Isis Bindels ziet bij de meeste klanten uit de T&L-sector al wel bewustwording. “Vaak weten ze alleen nog niet precies wat ze ermee moeten doen. Er heerst in de T&L-sector bijvoorbeeld nog niet echt een digitale cultuur binnen organisaties, terwijl dat wel nodig is om de ontwikkelingen te kunnen bijbenen.” De investeringen die private equity-partijen doen in logistieke start-ups, laten wel zien dat er veel vertrouwen is in de technologische ontwikkeling en groei daarvan in de T&L-sector, benadrukt Engel.
Zoals al gezegd wordt technologie één van de aanjagers van de veranderingen in de T&L-sector. Engel: “Het gaat dan zowel om operationele als strategische toepassingen. Bij het eerste kun je denken aan het gebruik van robots in distributiecentra, drones bij de bezorging en de toepassing van de cloud en blockchain. Bij het tweede gaat het bijvoorbeeld om de inzet van data-analyse bij het nemen van strategische beslissingen”.
Veranderende klantverwachtingen en nieuwe spelers en businessmodellen
“Verder zorgen de veranderende klantverwachtingen voor disruptie. Zowel zakelijke klanten als consumenten eisen een steeds meer gepersonaliseerde dienstverlening. Terwijl T&L-spelers eraan gewend zijn om op grote schaal – en dus niet gepersonaliseerd – te werken. Maar daar redden ze het nu niet meer mee.” Nieuwe spelers in de markt worden de derde grote disruptor. Zowel start-ups als bestaande bedrijven die tot nu toe optraden als klant of leverancier van T&L-bedrijven, betreden de markt. Bindels: “Je ziet dat veel van die nieuwe spelers slechts een deel van de logistieke keten op zich gaan nemen. Ze hebben niet de capaciteit in huis om de gehele keten op zich te nemen of willen die capaciteit helemaal niet hebben.”
‘Je ziet veel spelers die een platform bieden waarop vraag en aanbod bij elkaar komen; de Ubers van deze wereld. Zij vervullen als het ware een regisseursrol in de logistieke keten. En bij klanten die ineens als concurrent optreden kun je denken aan retailers die zelf voor de logistiek gaan zorgen. Op het moment dat ze die diensten niet alleen aan zichzelf maar ook nog eens aan derden gaan aanbieden, worden ze echt concurrerend.’
De laatste disruptor is de verandering van businessmodellen. Samenwerken en delen worden de nieuwe standaard. Engel: ‘Delen biedt bijvoorbeeld een oplossing voor overcapaciteit. Nu vliegen er vaak deels lege vrachtvliegtuigen tussen de grote economische centra. Delen zorgt natuurlijk ook voor verkleining van de ecologische voetafdruk die ondernemingen achterlaten. Maar delen betekent ook dat er werk aan de winkel is: alles moet gestandaardiseerd worden. Van afmetingen van pakketten tot aan IT-systemen’.
Toekomstscenario’s
Hoewel ontwrichting een synoniem is voor disruptie, is disruptie niet per se bedreigend. Naast risico’s zijn er ook kansen. Maar dan moeten bedrijven wel tijdig op de veranderingen in de markt anticiperen. Daarom worden in het rapport vier toekomstscenario’s besproken:
- Sharing the PI, waarbij PI staat voorphysical internet: in dit scenario staat delen in de hele logistieke keten centraal: van magazijnen en terminals tot transport. De traditionele spelers uit de sector blijven in dit scenario dominant.
- Scale matters: de bestaande spelers gaan in dit scenario investeren in kleine innovatieve spelers, om zo in huis te halen wat ze zelf niet kunnen.
- Start-up, shake-upen Complex competition: in deze twee scenario’s gaan juist nieuwe spelers de dienst uitmaken, waarbij de eerste van de twee focust op de echt nieuwe spelers en de tweede op klanten en leveranciers die concurrent van de bestaande T&L-ondernemingen worden.
Niet concurreren, maar samenwerken
Bindels: “Welk scenario het meest waarschijnlijk, of het meest wenselijk is? Daar is geen eenduidig antwoord op te geven. Wellicht ontstaat er een combinatie van deze scenario’s. In andere sectoren zie je dat ondernemingen steeds meer op een niet-traditionele manier over hun bedrijfsvoering zijn gaan denken, en ook daadwerkelijk actie ondernemen. Bedrijven durven samenwerkingen te vormen, gestoeld op wederzijds vertrouwen. Een ontwikkeling die je ook in de T&L-sector zult zien.”
Het volledige rapport is te downloaden via:
http://read.pwc.nl/i/731601-shifting-patterns-the-future-of-the-logistics-industry
