De positieve ontwikkelingen in de bouw hielden ook in het tweede kwartaal van 2016 aan. De omzet groeide voor de zevende keer op rij en met een toegevoegde waarde die 6,4% hoger lag dan vorig jaar, was de bouw de sterkst groeiende bedrijfstak van de economie. Met een groei van 5,3% lag de bouwproductie opnieuw boven het Europees gemiddelde, die voor het eerst sinds het tweede kwartaal van 2013 licht daalde met 0,8 %. Het vertrouwen van bouwondernemers blijft zeer positief. Niet alleen groeide het optimisme over het economisch klimaat, ook als het gaat om banen zijn de verwachtingen verbeterd. Daarnaast daalde het aantal faillissementen en werden er meer nieuwbouwwoningen opgeleverd. Op enkele fronten ging het minder goed. Het aantal afgegeven bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen daalde voor het derde achtereenvolgende kwartaal ten opzichte van een jaar eerder. Daarnaast nam de omzet in de grond-, weg- en waterbouw licht af, zo blijkt uit de Kwartaalmonitor van het CBS.
Met een omzetstijging van 3,4% is de groei van de bouw lager dan in het tweede kwartaal van 2015. Toen was de stijging met bijna 10% fors, mede door het aflopen van een gunstig, laag btw-tarief. Kleine bedrijven, met minder dan 10 werknemers, slaagden er daardoor maar net in om het omzetniveau van een jaar eerder te handhaven. Middelgrote bedrijven, met 10 tot 100 werkzame personen, zagen hun omzet gemiddeld met 4,4% stijgen. Vooral middelgrote bedrijven in de grond-, weg- en waterbouw (GWW) behaalden met 8,9% een hoge groei. Bij grote bedrijven bedroeg de omzetstijging 5%. De beste resultaten behaalden de overige gespecialiseerde bouwbedrijven met een groei van 13%. Grote GWW-bedrijven deden het gemiddeld slechter met een omzetdaling van 6,3%.
Meer starters én meer stoppers
Het aantal faillissementen daalde opnieuw en was in het tweede kwartaal het laagste in jaren: 139 bouwbedrijven. Bijna de helft van de faillissementen betrof ondernemingen in de burgerlijke en utiliteitsbouw. Daar nam het aantal faillissementen toe van 42 in het eerste kwartaal naar 66 in het tweede. De grootste afname vond plaats in de projectontwikkeling. In die branche daalde het aantal faillissementen van 27 naar 7. Ook in de gespecialiseerde bouw gingen minder bedrijven failliet.
Er zijn 3 925 nieuwe bouwbedrijven gestart. Dat is een stijging van het aantal oprichtingen van iets meer dan 4% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Daarnaast staakten ongeveer 1.925 bouwbedrijven definitief hun werkzaamheden. Daarmee is ook het aantal opgeheven bedrijven in vergelijking met het tweede kwartaal van 2015 met bijna 4% gestegen. Net als in eerdere kwartalen zijn de meeste starters en stoppers te vinden in de algemene burgerlijke en utiliteitsbouw en bij afwerkingsbedrijven. In totaal telde de bouwnijverheid aan het eind van het tweede kwartaal 154.615 bedrijven. Op jaarbasis is het aantal bedrijven daarmee met een kleine 5% gestegen.
Het totaal aantal banen in de bouw kwam uit op 507.000, net als in het eerste kwartaal. Er waren meer vacatures dan drie maanden geleden: 9.000 tegen 7.000. De vacature-indicator voor de bouw, die verschillende verwachtingen over werkgelegenheid van ondernemers combineert, is aan het begin van het derde kwartaal positief. Dit geeft aan dat het aantal vacatures in de bouw de komende maanden naar verwachting verder zal toenemen. Door alle ontwikkelingen is het ondernemersvertrouwen in de bouwsector gegroeid. Dat ligt met ‘ +16,6’ ruim vier punten hoger dan een kwartaal eerder. Ondernemers zagen de bouwproductie stijgen en zijn positief gestemd over het aantal orders dat op de plank ligt. Mede daardoor zijn de verwachtingen voor het economisch klimaat nog positiever dan drie maanden geleden. Per saldo verwacht 23% van de bouwondernemers een verbetering en zien meer bouwondernemers de vraag naar arbeidskrachten in de bouw toenemen. Per saldo voorzien velen van hen een toename van de personeelssterkte.
Ontwikkelingen per branche
Bouw van woningen en bedrijfsgebouwen: In het eerste kwartaal van 2016 zijn er nauwelijks meer opdrachten aan architecten verstrekt dan in dezelfde periode een jaar eerder. Vooral opdrachten voor de renovatie van utiliteitsgebouwen (zoals kantoren en ziekenhuizen) bleven achter. De totale waarde aan opdrachten voor utiliteitsgebouwen daalde mede daardoor met 20,5%. Het aantal bouwopdrachten voor woningen, zowel voor nieuwbouw als voor renovatie, nam wel toe met 17,6%, al bleef het niveau nog ruim onder dat van 2007.
Burgerlijke en utiliteitsbouw Bedrijven in de burgerlijke en utiliteitsbouw (B&U) hebben een omzetgroei behaald van 3,9%, een stuk lager dan in 2015, toen de omzet in het tweede kwartaal steeg met bijna 16%. Per 1 juli 2015 liep de gunstige btw-regeling af voor renovatie- en herstelwerkzaamheden. Vooral kleine bedrijven tot 10 werkzame personen hadden daardoor moeite om ook dit jaar de omzet te laten groeien ten opzichte van een jaar eerder. Hun omzet daalde in het tweede kwartaal met 3,3%; middelgrote en grote bedrijven zagen hun omzet wel stijgen, gemiddeld met 6,9%.
Gespecialiseerde bouw: Gespecialiseerde bouwbedrijven hebben een omzetstijging van 5%t behaald. Een jaar eerder was de groei in het tweede kwartaal twee keer zo hoog, waarschijnlijk deels doordat in die periode voor het laatst gebruik gemaakt kon worden van het verlaagde btw-tarief. Bij de meeste deelbranches lag de omzetgroei in het tweede kwartaal lager dan in dezelfde periode van 2015. Alleen sloop- en grondwerkbedrijven behaalden met een omzetstijging van 10,4% een veel beter resultaat dan een jaar eerder
Nieuwbouw: In het tweede kwartaal zijn 11.953 nieuwe woningen opgeleverd, ruim 6% meer dan in hetzelfde kwartaal vorig jaar. De inputkosten voor het bouwen van nieuwe woningen zijn in het tweede kwartaal met 1,8% toegenomen vergeleken met een jaar eerder. Het is de tiende keer op rij dat de kosten ten opzichte van een jaar eerder zijn gestegen. De toename is dit kwartaal veroorzaakt door een stijging in de kosten van loon (1,5%) en een kostenstijging van materiaal (2,0%)
Grond-, weg- en waterbouw: Wisselend omzetbeeld. GWW-bedrijven zagen hun omzet in het tweede kwartaal gemiddeld met 1,2% dalen. Dit is al het vierde jaar op rij dat de omzet in het tweede kwartaal is gedaald. (Spoor)wegen- en tunnelbouwers behaalden wel een goed resultaat. Hun omzet steeg gemiddeld met 5,2%. De kabel- en buizenleggers zagen hun omzet met een groei van 11,9% het meeste stijgen.
