Als het gaat om de kwaliteit van de goederenexport staat
Nederland volgens een rangschikking van het Internationaal Monetair Fonds (IMF)
internationaal op de vierde plek. Nederland exporteert betere producten naar
rijkere en verder weg gelegen landen. Dit meldt het CBS in de
internationaliseringsmonitor Kwaliteitseisen in Handelsbeleid, waarin de
kwaliteit van de Nederlandse goederenexport is onderzocht. Van de 165 landen
die het IMF in 2014 scoorde op exportkwaliteit, staat Nederland op de vierde
plek na Luxemburg, Hongkong en Singapore. Kwaliteit heeft hier betrekking op
alle aspecten waarvoor consumenten meer willen betalen. Naast zichtbare en
meetbare kenmerken, spelen ook minder tastbare aspecten als marketing een rol
bij het bepalen van de kwaliteit.
Nederlandse uitvoerders excelleren ten opzichte van exporteurs in andere landen
vooral in productgroepen als dierlijke en plantaardige oliën en vetten,
aardolie en aanverwante geraffineerde producten en non-ferrometalen. Bij de
export van producten op basis van aardolie voert Nederland zelfs de ranglijst
aan. De Nederlandse export van machines en vervoermaterieel scoort naar
verhouding het laagst als het gaat om exportkwaliteit. Op dit gebied doen
Duitsland, Zuid-Korea, Japan en de VS het beter. Niettemin zijn de uitgevoerde
machines en vervoermaterieel uit Nederland van betere kwaliteit dan die uit
ruim drie kwart van alle landen die deze producten exporteren.
Ruim drie kwart export bestaat uit
kwalitatief mindere producten
Op basis van de Nederlandse cijfers over internationale handel in goederen kan per exporttransactie een prijs per eenheid product worden berekend. Als ogenschijnlijk identieke producten een verschillende exportprijs hebben en het verschil niet verklaard kan worden door product-, exportland- en bedrijfskenmerken, wijst dit op kwaliteitsverschillen. Hoe groter het prijsverschil tussen ogenschijnlijk gelijkwaardige producten, hoe groter het verschil in kwaliteit. Zo bezien halen Nederlandse exporteurs ruim drie kwart van hun exportomzet uit het verhandelen van hun kwalitatief mindere aanbod. Lage kwaliteit is daarbij relatief en gaat op voor de onderlinge vergelijking van Nederlandse waar. Aangezien de Nederlandse exportkwaliteit wereldwijd in de Top vijf staat, zijn deze producten internationaal bezien niet per se van lage kwaliteit.
Betere producten naar rijkere landen
en landen verder weg
Bedrijven exporteren over het
algemeen producten van betere kwaliteit naar rijkere landen en landen die
verder weg liggen. In rijkere landen zijn consumenten immers vaker in staat een
groter deel van hun inkomen aan producten van betere kwaliteit te besteden. Als
bedrijven hogere kwaliteit naar verder weg gelegen landen exporteren, kunnen ze
makkelijker hogere eenheidsprijzen vragen om, onder andere, de hogere transportkosten
te dekken.
Zo ligt de doorsnee (mediane) kwaliteit van de Nederlandse export van fietsen
hoger voor de Verenigde Staten dan voor meer nabije landen als Noorwegen en
Groot-Brittannië, terwijl het ontwikkelingsniveau van Noorwegen en de Verenigde
Staten, gemeten in het bbp per hoofd, vergelijkbaar is. De rol van afstand kan
soms zelfs groter zijn dan die van het ontwikkelingsniveau. Zo blijkt de mediane
fiets die wordt geëxporteerd naar China van hogere kwaliteit te zijn dan die
van het doorsnee Nederlandse rijwiel dat naar de rijkere Britse markt gaat. De
rol van het inkomen van een land is duidelijker bij landen die op vergelijkbare
afstand van Nederland liggen. Zo is de mediane fiets voor Ghana van mindere
kwaliteit dan die voor de VS.