In het afgelopen jaar zijn belangrijke investeringsbeslissingen genomen die bijdragen aan de verduurzaming van de haven en de logistieke keten van en naar Rotterdam. De financiële resultaten waren stabiel, waardoor het Havenbedrijf gesteld staat om ook de komende jaren in te zetten op verdere investeringen gericht op een toekomstbestendige haven.
De omvang van de totale goederenoverslag in de Rotterdamse haven bedroeg dit jaar 438,8 miljoen ton. Dit is 6,1% lager dan in 2022 (467,4 miljoen ton). De daling betrof vooral de overslag van kolen, containers en overig droog massagoed. De overslag nam toe in de segmenten agribulk, ijzererts & schroot en LNG.
6,1% minder goederenoverslag als gevolg van voortdurende geopolitieke onrust, lage economische groei en hoge inflatie Zichtbare voortgang verduurzaming industrie en logistieke keten: investeringsbeslissing Porthos genomen, aanleg nationale waterstofnetwerk gestart, nieuwe walstroomaansluitingen gerealiseerd, landaanwinning Prinses Alexiahaven gestart Belangrijke ontwikkelingen in containersegment: investeringsbeslissingen genomen voor uitbreiding containerterminals door APMT en RWG, Container Exchange Route (CER) officieel geopend, Nextlogic operationeel, verbreding Yangtzekanaal gestart Stabiel financieel resultaat Havenbedrijf Rotterdam Investeringsniveau Havenbedrijf Rotterdam onverminderd hoog
Goederenoverslag haven Rotterdam 2023 (.pdf)
Boudewijn Siemons, CEO Havenbedrijf Rotterdam: “Het jaar 2023 kenmerkte zich door voortdurende geopolitieke onrust, lage economische groei als gevolg van hogere rentes en haperende wereldhandel. Dit heeft een logisch effect gehad op de overslag in de Rotterdamse haven. Het was echter ook het jaar van veel grote investeringsbeslissingen en mijlpalen in de transitie naar een duurzame haven. We hebben de definitieve investeringsbeslissing genomen voor de aanleg van het CO2-transport- en -opslagproject Porthos. Ook is de bouw van het nationale waterstofnetwerk in de Rotterdamse haven van start gegaan. En we hebben dit jaar een aantal belangrijke ontwikkelingen in het logistieke segment gevierd, zoals de aankondiging van de uitbreidingen van containerterminals APMT en RWG en de ingebruikname van de CER. Allemaal ontwikkelingen die ons een stap dichterbij een succesvol en toekomstbestendig haven- en industriecomplex brengen.”
Financiën
Financieel heeft het Havenbedrijf een stabiel jaar achter de rug. De opbrengsten stegen met 1,9% tot € 841,5 miljoen. De belangrijkste onderdelen van de omzet zijn de contractopbrengsten uit verhuur van terreinen en de havengelden. Door prijsherzieningen en nieuwe contracten zijn de contractopbrengsten gestegen met € 28,4 miljoen. De inkomsten uit havengelden zijn door een combinatie van lagere overslag en een hogere prijs per ton gedaald met € 4,6 miljoen. De operationele lasten stegen met 3,8% (€ 10,7 miljoen) tot € 292,9 miljoen en zijn te verklaren door hogere loon- en exploitatiekosten. Per saldo nam het bedrijfsresultaat voor rente, afschrijvingen en belasting (EBITDA) toe met 0,9% tot € 548,6 miljoen. Het netto resultaat is afgenomen met 5,6% (€ 13,7 miljoen) tot € 233,5 miljoen t.o.v. 2022 (€ 247,2 miljoen). De daling van het nettoresultaat wordt veroorzaakt door twee eenmalige posten in 2023. Vorig jaar is een afwaardering van verworven stikstofdepositierechten door de uitspraak van de Raad van State met betrekking tot de 25 kilometer afkapgrens (€ 8,0 miljoen) verwerkt. Daarnaast is de garantiepremie Porthos (€ 7,3 miljoen) verwerkt wat leidt tot een lager resultaat deelnemingen. De rentelasten waren in 2023 € 6,8 miljoen hoger vanwege de hoge rentestand t.o.v. 2022. Het dividendvoorstel voor de aandeelhouders (gemeente Rotterdam en Rijk) bedraagt € 129,0 miljoen (2022: € 132,3 miljoen).
In totaal investeerde het Havenbedrijf € 295,4 miljoen. Dat is bijna 15% meer dan in 2022 (€ 257,0 miljoen). De grootste investeringen van 2023 zijn de investeringen in kademuren voor de containersector (€ 72,9 miljoen), landaanwinning Prinses Alexiahaven (€ 23,1 miljoen) en het remmingwerk van de Rozenburgsesluis (€ 12,8 miljoen).
Overslag
Droog massagoed
De overslag van droog massagoed daalde in 2023 ten opzichte van 2022 met 11,8%. Binnen het segment agribulk was de toename van de aanvoer van mais opvallend. In Europa hadden boeren te kampen met misoogsten door droogte en overstromingen. Daardoor is er 50% meer mais geïmporteerd. De overslag van kolen nam af met 20,3% naar 23,1 miljoen ton, met name door de lage vraag naar energiekolen voor stroomproductie. In 2022 steeg de vraag naar energiekolen sterk vanwege zorgen om de energiezekerheid en sterk stijgende gasprijzen. De overslag van ijzererts & schroot nam toe met 9,9% naar 28,1 miljoen ton. Ertsvoorraden zijn aangevuld nadat er in 2022 weinig erts werd geïmporteerd vanwege de lage staalproductie. De schrootafvoer in Rotterdam steeg met 32%.
De negatieve cijfers in de overslag van overig droog massagoed zijn toe te schrijven aan de verminderde vraag naar grondstoffen door de Europese industrie. De opvallende daling van 49,4% van overig droog massagoed en de stijging van 31,3% van agribulk zijn veroorzaakt door een correctie op verkeerde aangiftes in het zeehavengeld systeem in 2022. Zonder de vertekening is de daling van overig droog massagoed 24,7% en de stijging van agribulk 3,0%.
Nat massagoed
Er is vorig jaar 3,4% minder nat massagoed overgeslagen. Ruwe olie liet een daling zien van 1,4% als gevolg van het wegvallen van boord-boordoverslag. De overslag van minerale olieproducten daalde met 6,5%. Dit kwam voornamelijk door de afname van de overslag van stookolie en nafta. Hierdoor werd er voor het eerst meer gasolie dan stookolie overgeslagen. De overslag van LNG steeg met 3,7% naar 11,9 miljoen ton. Europa blijft veel LNG importeren als vervanging van Russisch aardgas per pijpleiding. Ook vond er meer bunkering plaats met zeegaande LNG-tankers. Overig nat massagoed daalde in alle onderliggende categorieën (chemische, hernieuwbare en plantaardige producten) met 5,9% naar 36,1 miljoen ton. Dit kwam vooral door lage vraag en voorraadvermindering.
Containers en breakbulk
In 2023 nam de overslag van containers in tonnen af met 6,8% tot 130,1 miljoen ton en in TEU met 7,0% tot 13,4 miljoen TEU. De containeroverslag is de laatste jaren erg volatiel gebleken door de COVID-periode en geopolitieke ontwikkelingen. De in 2022 ingezette daling heeft zich in 2023 voortgezet. De belangrijkste redenen zijn de lagere consumptie, lagere productie in Europa en het wegvallen van volumes van en naar Rusland vanwege de sancties. Het aantal scheepsbezoeken in het containersegment steeg licht met 1,0%. De belading van de containerschepen lag echter 7,8% lager. Het Roll-on / Roll-off (RoRo) segment is afgenomen met 5,0% tot 25,9 miljoen ton. De zwakke Britse economie en de achterblijvende consumptie blijven hier de grootste oorzaken van. De afname met 15,1% van overig stukgoed heeft voor een belangrijk deel te maken met de daling van de containertarieven. Die zijn in 2023 sterk gedaald, waardoor er meer lading in containers is verscheept i.p.v. als stukgoed. Daarnaast betekende de tegenvallende vraag in Europa vanwege inflatie en oplopende rentestanden dat veel voorraden lang op de stukgoedterminals bleven staan en er minder ruimte was voor additionele ladingacquisitie.
Ondersteunend kabinetsbeleid nodig
De Rotterdamse haven creëert aanzienlijke economische en maatschappelijke waarde voor mensen in Rotterdam, Nederland en Europa. De investeringen van het Havenbedrijf en het havenbedrijfsleven in Rotterdam richten zich op tal van projecten die de overgang naar een nieuwe, meer duurzame economie faciliteren. Het is daarom van groot belang dat een volgend kabinet voldoende aandacht heeft voor onderwerpen die daar invloed op hebben, zoals voldoende capaciteit op het elektriciteitsnet, een bereikbare haven, daadkrachtig stikstof-beleid, voldoende goed opgeleid technisch personeel om de transitie gaande te houden en voor de versterking van het investeringsklimaat voor de (chemische) industrie in Nederland. Hiervoor is een actief en ondersteunend Haags beleid nodig, soms met maatregelen, soms met middelen. Met toekomstbestendige keuzes en focus op de uitvoering van beleid kan de Rotterdamse haven zijn positie in internationale ketens verder ontwikkelen, een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de nationale en Europese klimaatdoelstellingen en het versterken van de strategische autonomie van Europa.
Boudewijn Siemons, CEO Havenbedrijf Rotterdam: “We maken ons grote zorgen over het verslechterende investeringsklimaat en de concurrentiepositie van de industrie, zoals bijvoorbeeld de chemie, in Nederland. De sector levert een cruciale bijdrage aan de transitie naar een duurzame economie. Om tempo te houden in de energie- en grondstoffentransitie moeten er door de overheid moeilijke keuzes worden gemaakt. Bedrijven moeten weten waar ze aan toe zijn en Nederland moet weer dé vestigingsplek voor de innovatieve en duurzame chemie worden.”
Vooruitblik
Als gevolg van de geopolitieke ontwikkelingen en aankomende verkiezingen in verschillende landen wordt verwacht dat ook 2024 een onvoorspelbaar jaar wordt. Des te belangrijker is het om in deze volatiele tijden als haven een stabiele koers te blijven varen en plannen tot uitvoering te brengen die de transitie verder helpen. In 2024 zal de bouw van Porthos starten en wordt er verder vormgegeven aan het ontwikkelen van het tweede conversiepark. Er worden (private) investeringsbeslissingen verwacht voor waterstoffabrieken, bio-raffinaderijen, het spooremplacement Maasvlakte-Zuid en het Prinses Alexiaviaduct op de Maasvlakte. Verder worden er nieuwe stappen gezet in de realisatie van walstroomvoorzieningen voor o.a. cruiseschepen, containerschepen en Roll-on/Roll-off-schepen. Ook wordt er in 2024 verder gewerkt aan de inzet en beschikbaarheid van nieuwe, duurzame brandstoffen en wordt er geïnvesteerd in laadinfrastructuur voor elektrische vrachtwagens om aan de verwachte vraag naar duurzaam wegvervoer te kunnen voldoen
Foto boven Eric Bakker
