De totale overslag van goederen in de Nederlandse zeehavens is in 2017 met ruim één procent gestegen tot 595 miljoen ton. De groei van de zeevaart zat vorig jaar grotendeels in de containervaart. De overslag van natte bulkgoederen (aardolie en aardolieproducten) nam met 3% af. De aan- en afvoer van droge bulkgoederen (kolen en ijzererts) bleef nagenoeg gelijk, zo meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
In de periode 2011-2016 is de containeroverslag licht gegroeid, met één procent. Vorig jaar nam de aan- en afvoer van containers fors toe met ruim 13%. Van de geloste containers is in 2017 bijna 38%t met andere containerschepen doorgevoerd naar andere zeehavens, het zogenaamde transshipment-vervoer. In 2015 was het aandeel transshipment-containers gedaald naar minder dan een derde van alle aangevoerde containers. De transshipment van containers nam vorig jaar met 30% toe. Meer dan 70% van de groei in het totale containervervoer in 2017 bestond uit container-transshipment. Vooral vanwege de goede toegankelijkheid voor grote containerschepen en de beschikbare terminalcapaciteit is Rotterdam een aantrekkelijke haven voor deze vorm van doorvoer. Een op de vijf transshipment-containers bevat hout en papier. In de Rotterdamse haven worden containers met hout uit Finland, Rusland en Zweden overgeslagen met bestemming China.
Minder ‘natte’bulk, aan- en afvoer olie gelijk
In tegenstelling tot de containergoederen is de hoeveelheid natte bulkgoederen juist afgenomen, en wel met ruim 3% tot bijna 273 miljoen ton. Dit is bijna de helft van alle goederen die gelost of geladen zijn in Nederland. De daling is voor een groot deel toe te schrijven aan de stagnerende overslag (-17%) van aardolieproducten, en dan voornamelijk de uitvoer van stookolie, in de haven van Rotterdam. Deze goederen komen voor een groot deel uit Rusland om dan via Rotterdam naar Azië verscheept te worden. Doordat tankers hun diensten goedkoop aanbieden, is het minder interessant geworden om de olie eerst in Rotterdam op te slaan, om die daarna per mammoettanker naar Azië te vervoeren.
De aan- en afvoer van ruwe aardolie bleef vrijwel gelijk. Hierbij is de afvoer via de zee in gewicht te verwaarlozen. Bijna de helft van de ruwe aardolie die aangevoerd wordt in de haven van Rotterdam gaat via de pijpleiding door naar België (64%) en Duitsland (36%). De overige natte bulkgoederen betreft voornamelijk chemicaliën. Bij dit soort goederen was een stijging te zien van de overslag van ruim 55%.
Meer ertsen aangevoerd, minder aan- en afvoer van kolen
De totale overslag van droge bulkgoederen bleef in 2017 vrijwel gelijk (-0,2%) ten opzichte van een jaar eerder. De aanvoer van ertsen had een positief effect op de ontwikkeling. Hier was een stijging van 9,4% te zien (+3,5 miljoen) die voor een groot deel is te danken aan de toename van ertsen vanuit Brazilië en Zuid-Afrika. De totale aan- en afvoer van ertsen in 2017 bedroeg 41 miljoen ton.
In 2016 is 36% procent van de totaal in de EU via zee aangevoerde kolen in Nederlandse zeehavens overgeslagen. De aan- en afvoer van kolen daalde in 2017 met 5,5%. Dit was vooral in de haven van Rotterdam te zien, waar de aan- en afvoer van kolen met bijna 10% daalde tot ruim 25 miljoen ton. Desalniettemin is Rotterdam nog steeds de grootste kolenhaven van Europa, gevolgd door Amsterdam (19 miljoen ton) en Hamburg (7 miljoen ton). Ook in Groningen Seaports worden kolen via zee aangevoerd, voor de nieuwe kolencentrale in Eemshaven.
Voor de Nederlandse havens vormen kolen een belangrijk deel van de totale jaarlijkse goederenaanvoer. Van de totale goederenaanvoer via zee is een achtste deel kolen. In de haven van Amsterdam was de aanvoer van kolen in 2017 bijna 30% van de hoeveelheid geloste goederen. Een kwart van de hier aangevoerde kolen is bestemd voor Velsen en IJmuiden. In Rotterdam bestaat 8% van de totale aanvoer van goederen uit kolen. De kolenoverslag in Rotterdam is in 2017 met 11% afgenomen vergeleken met een jaar eerder.
Herkomst steenkolen
In 2017 werd ruim 50 miljoen ton kolen aangevoerd in Nederlandse havens. De grootste leveranciers zijn Rusland, de Verenigde Staten, Colombia en Australië, samen goed voor 80 procent van alle aangevoerde kolen. In 2017 heeft Rusland de plaats van Colombia als grootste leverancier van steenkolen overgenomen. In vergelijking met 2016 daalde de aanvoer uit Colombia vorig jaar met bijna 43%, sinds 2011 is de aanvoer met bijna 10 miljoen ton afgenomen. De import van kolen uit Rusland steeg in die periode juist met 350%. De hoeveelheid kolen uit de Verenigde Staten en Australië bleef vrij constant in de afgelopen jaren. De kolenaanvoer uit Zuid-Afrika piekte in 2014 met een aandeel van 17% en ligt nu met 7% weer op het niveau van 2011.
Van alle in Nederlandse havens aangevoerde kolen is het grootste deel bestemd voor doorvoer naar Duitsland. In 2017 was ongeveer 30% bestemd voor de Nederlandse kolencentrales en staalindustrie. Het verbruik van kolen is in deze industrieën in 2017 met 10% gedaald. Op de Rotterdamse Maasvlakte werden in 2017 twee kolencentrales gesloten. Voor de Nederlandse markt hoeft maar een klein deel van de aangevoerde kolen verder te worden getransporteerd, aangezien de staalindustrie en de meeste kolencentrales in de havengebieden liggen. Alleen de kolencentrale in Geertruidenberg wordt via de binnenvaart bevoorraad. Het grootste deel (78%) van de doorvoer van kolen naar het buitenland gebeurt met binnenvaartschepen. Het aandeel van de trein in het internationaal kolentransport is vorig jaar gedaald tot 22%. In 2016 ging meer dan een kwart van de uitgevoerde kolen via het spoor. Van al het internationale goederenvervoer via de binnenvaart bestaat 20% uit het transport van kolen. Bij het spoor is het aandeel kolen 30% van het totaal vervoerde gewicht met het buitenland als bestemming. In 2016 lag dit aandeel nog op ruim 34%.
