Vandaag heeft Allianz zijn tiende Global Wealth Report gepubliceerd, met een analyse van vermogen en schuld van huishoudens in meer dan 50 landen. Een trieste primeur: in 2018 was voor het eerst sprake van een daling van de financiële activa in industriële én opkomende landen. Zelfs in 2008, op het hoogtepunt van de financiële crisis, was dit niet het geval. Wereldwijd bevonden spaarders zich in een lastig parket, met enerzijds het escalerende handelsconflict tussen de VS en China, het eindeloze Brexit-verhaal en toenemende geopolitieke spanningen, en anderzijds de verscherping van de monetaire voorwaarden en (aangekondigde) normalisering van het monetair beleid.
De reactie van de beurzen was dienovereenkomstig: de wereldwijde aandelenkoersen daalden in 2018 met zo’n 12%. Dit was direct van invloed op de vermogensgroei. De bruto financiële activa van huishoudens daalden wereldwijd met 0,1% en bleven min of meer gelijk op 172,5 biljoen euro. ”De toenemende onzekerheid eist zijn tol”, vertelt Michael Heise, hoofdeconoom bij Allianz. “De ontmanteling van de op regels gebaseerde wereldwijde economische orde is funest voor vermogensopbouw. Dit blijkt ook wel uit de groeicijfers van de activa. Handel is geen nulsomspel. Iedereen is ofwel een winnaar (zoals in het verleden) of een verliezer (zoals vorig jaar). Agressief protectionisme kent geen winnaars.”
Door de sterke schuldengroei kwamen de netto financiële activa, oftewel het verschil tussen bruto financiële activa en schulden, eind 2018 1,9% lager uit op 129,8 biljoen euro. Vooral opkomende landen hadden te kampen met een drastische daling van de netto financiële activa met 5,7% (industriële landen: -1,1%).
Nederland: lichte groei financiële activa in tegenstelling tot mondiale trend
De bruto financiële activa van Nederlandse huishoudens steeg in 2018 tegen de trend in met 1,7%. Nederland was daarmee een van de weinige Europese landen die wisten te groeien. Ons land werd in West-Europa enkel voorbijgestreefd door Noorwegen (2,8%) en Duitsland (2,2%). Dit wapenfeit is vooral te danken aan de bijzondere portefeuillestructuur van Nederlandse spaarders. Bijna twee derde van alle financiële activa zijn ondergebracht in de beleggingscategorie ‘verzekeringen en pensioenen’; geen enkel ander land kan zich op zo’n groot aandeel beroepen. Zelfs in markten met vergelijkbare sterke particuliere pensioenstelsels zoals het Verenigd Koninkrijk, Australië of Chili ligt het aandeel onder de 60%.
De conclusie: hoe de huishoudelijke financiële activa het doen wordt in grote mate bepaald door pensioenen – waarbij jarenlang dalende rendementen normaal gesproken leiden tot vermogensgroei, zoals in 2018 het geval was (hoewel dalende aandelenmarkten ook een drukkende werking op de pensioenprestaties hadden). Een toename van 2,9% van verzekeringen en pensioenen (na een daling van 1,5% in 2017) was voldoende om de daling van effecten (-4,7%) te compenseren. Bankdeposito’s namen 2,8% toe, de sterkste stijging in 6 jaar tijd. Nederlandse spaarders ‘investeerden’ namelijk meer dan een derde van hun nieuwe spaargeld bij banken, wat voor Nederlandse begrippen een zeer hoog aandeel is. Het gemiddelde in West-Europa ligt echter eerder rond de twee derde.
De schulden stegen met 1,7% – de snelste toename van de afgelopen 8 jaar. Dankzij de robuuste economische groei is de schuldquote van huishoudens echter voor het 9e jaar op rij gedaald, tot 108,6% eind 2018. Dit is nu 21 procentpunten lager dan de piek van 2009. Een ratio van boven de 100 is echter nog altijd een van de hoogste in de geïndustrialiseerde wereld. Wereldwijd hebben alleen Zwitserse en Australische huishoudens meer schulden.
Het onderzoek is hier te vinden:
https://www.allianz.com/en/economic_research/ onder het gedeelte Publications/Specials.
Een interactieve wereldkaart met vermogen en schuld van huishoudens is te vinden op:
https://www.allianz.com/en/economic_research/research_data/interactive-wealth-map
