Nederlandse huishoudens verloren in het tweede kwartaal van 2022 opnieuw veel vermogen op de aandelenmarkt als gevolg van dalende beurskoersen. In totaal daalde de omvang van de beleggingen met 6,7 miljard euro, blijkt uit cijfers van DNB. In het eerste kwartaal van dit jaar werd al een verlies van 2,9 miljard euro genoteerd. De verliezen op de aandelenmarkt in de eerste helft van 2022 worden vooral gedreven door de Russische invasie, inflatie en oplopende rentes.
De afname met6,7 miljard euro (-11,0%) is in absolute getallen de op een na grootste waardedaling sinds DNB over de cijfers beschikt (vanaf 2009). Alleen in het eerste kwartaal van 2020, aan het begin van de coronapandemie, werd een groter kwartaalverlies geregistreerd. De waarde van het aandelenbezit van Nederlandse huishoudens daalde toen met 9,0 miljard euro (-19,9%).
De totale omvang van het aandelenbezit van Nederlandse huishoudens was aan het einde van het tweede kwartaal met 54,1 miljard euro terug rond het niveau van begin 2021. Na de historisch grote verliezen aan het begin van de pandemie beleefde de aandelenmarkt een trendmatige opleving gedurende de rest van 2020 en in 2021. Zodoende nam ook de waarde van de beleggingen van Nederlandse huishoudens sterk toe, tot een recordomvang van 64,1 miljard euro in oktober 2021.
Huishoudens kopen aandelen, ondanks dalende beurskoersen
De grote verliezen op aandelen zijn het gevolg van de sterk gedaalde beurskoersen, gedreven door onder meer de Russische invasie, de inflatie en de stijgende rentes. Zo sloot de AEX-index aan het einde van het tweede kwartaal van 2022 op 659 punten, een daling van 9% ten opzichte van drie maanden eerder. Op 17 november 2021 bereikte de index nog een recordstand van 827 punten.
De waarde van de aandelenportefeuille beweegt sterk mee met de beurskoersen, en in mindere mate met aan- en verkopen en wisselkoersbewegingen. Met name in juni 2022 waren de verliezen op de beurs groot: toen daalde de AEX-index met 6,9% en nam de waarde van de beleggingen van Nederlandse huishoudens af met 4,5 miljard euro.
Terwijl de beurskoersen in het tweede kwartaal daalden, kochten Nederlandse huishoudens voor netto 874 miljoen euro aan aandelen bij. In het vorige kwartaal, toen de waarde van aandelen met 2,9 miljard euro afnam, verkochten Nederlandse huishoudens nog voor 33 miljoen euro aan aandelen (cijfers gereviseerd).
Waardedaling over de gehele linie, met name bij techaandelen
Huishoudens leden in het tweede kwartaal van 2022 op bijna alle aandelen verlies. De grootste waardedaling vond plaats bij techaandelen Zo namen de posities op ASML en ASMI met respectievelijk 590 miljoen euro (-21%) en 400 miljoen euro (-35%) af, tot 3 miljard euro en 732 miljoen euro. Daarnaast daalde de omvang van beleggingen in bedrijven als Amazon, Apple, Tesla en BE Semiconductors fors.
Ook de posities in Rabobank Ledencertificaten, die volgens statistische richtlijnen tot het aandelenkapitaal worden gerekend, krompen relatief sterk met 394 miljoen euro (-12%) tot 2,2 miljard euro. Dit ondanks de netto aankopen van 213 miljoen euro in het tweede kwartaal van 2022. De omvang van beleggingen in Shell, het bedrijf waarin het meest wordt belegd door Nederlandse huishoudens, nam met 4,7% af in waarde ( 245 miljoen euro) tot 5,0 miljard euro door netto verkopen van 260 miljoen euro.
AEX-fondsen goed voor ruim een derde van belegd vermogen
In het tweede kwartaal van 2022 bedroeg het door Nederlandse huishoudens belegde vermogen in AEX-fondsen 19,3 miljard euro, tegenover 34,8 miljard euroin niet-AEX-fondsen. De fondsen die zijn opgenomen in de AEX-index vormen zodoende een belangrijk onderdeel van de aandelenportefeuilles van Nederlandse huishoudens (35,7%). Uit nieuwe gegevens van DNB blijkt dat tussen 2018 en 2022 het percentage van de aandelen afkomstig van de AEX gemeten naar waarde tussen de 35% en 40% schommelt.
In het eerste kwartaal van 2020, ten tijde van de uitbraak van de coronapandemie, nam het percentage van AEX-fondsen toe van 38,2% naar 39,9%. Dit kwam doordat de beurskoersen van AEX-fondsen relatief minder sterk daalden dan van andere aandelen. In maart 2020 verloor de AEX 10,4%, terwijl de Midkap-index en de MSCI-World-index, de twee andere indexen waar Nederlandse huishoudens een groot deel van hun vermogen hebben belegd, met respectievelijk 21,0% en 13,1% daalden. In de rest van 2020 presteerde de AEX juist minder goed dan deze twee indices.
Vanaf het derde kwartaal van 2020 is het percentage van AEX-fondsen in de aandelenportefeuilles van Nederlandse huishoudens stabiel en vertegenwoordigen deze 25 fondsen samen tussen de 35 en 36% van de totale waarde van directe aandelenbeleggingen. In totaal beleggen huishoudens in 39.000 verschillende beursgenoteerde aandelen.
Aandelenportefeuille huishoudens in perspectief
Volgens cijfers van het CBS telt Nederland 8,1 miljoen particuliere huishouden, waarvan volgens de AFM 1,9 miljoen huishoudens beleggen. De totale beleggingen in effecten (beursgenoteerde aandelen, beleggingsfondsen en obligaties gezamenlijk) bedroegen 159,0 miljard euro in het tweede kwartaal van 2022. Daartegenover omvatte het totale spaargeld van Nederlandse huishoudens 421,4 miljard euro.
Buiten de eigen beleggingen in aandelen bezaten Nederlandse huishoudens 99,8
miljard euro aan participaties van
beleggingsfondsen. Bij de beleggingen in participaties trad een vergelijkbare
waardedaling op (-9,1%) als bij de aandelenportefeuille (-11,0%) in het tweede
kwartaal van 2022. Nederlandse huishoudens hebben daarnaast nog een omvangrijk
vermogen via pensioenfondsen, verzekeraars en de huizenmarkt die buiten
beschouwing van deze analyse zijn gelaten.
