De corona-maatregelen en de economische terugval hebben een grote impact op de horeca. Het omzetvolume daalt naar verwachting met 30% tot 40% in 2020; fastservice eetgelegenheden, zoals cafetaria’s en lunchrooms worden relatief het minst geraakt, cafés en andere uitgaansgelegenheden het meest; sinds het dieptepunt in april is sprake van een stapsgewijs herstel, echter ook in de tweede helft van 2020 zal de omzet nog beduidend lager zijn dan normaal. Dat zijn enkele uitkomsten uit een onderzoek van het Economisch Bureau van ING.
Slechts een paar maanden terug leek er voor hotels, restaurants, cafetaria’s en cafés geen vuiltje aan de lucht. Inmiddels is alles anders. Met een verwachte daling van het omzetvolume van 30 tot 40% stevent de horeca af op een krimp die het omzetverlies tijdens de vorige crisis (-8,7% in 2009) doet verbleken. De gedwongen sluiting van horecagelegenheden, de internationale reisbeperkingen en het verbod op evenementen en bijeenkomsten slaan een enorm gat in de omzet in de eerste helft van 2020. De versoepeling van de coronamaatregelen heeft tot de heropening van veel horecagelegenheden geleid. Vooralsnog is dit echter wel een doorstart met de handrem erop.
Stapsgewijs herstel
Het absolute dieptepunt voor de horeca lag in april. Het aantal gasten bij hotels en andere accommodaties lag in die maand 90% onder het niveau van een jaar eerder. Bij eet- en drinkgelegenheden lag het aantal pintransacties in april 69% lager dan een jaar eerder blijkt uit cijfers van ING. Sindsdien is sprake van een stapsgewijs herstel. Zo lagen de pintransacties voor eet- en drinkgelegenheden in juni nog 33% onder het niveau van 2019. De horeca is op de weg terug maar ziet zich tegelijkertijd beperkt door de anderhalve meter richtlijn die in veel gevallen een rendabele bedrijfsvoering in de weg staat.
Steunmaatregelen en flexibiliteit houden bedrijven op de been
Vanwege de abrupte omzetdaling heeft de horeca massaal gebruik gemaakt van de steunmaatregelen van de overheid. Zo krijgt bijna 60% van de horecabedrijven uitstel van belastingen en kreeg ruim 80% van de restaurants en cafés eenmalig 4.000 euro via de TOGS-regeling. Verder hebben bedrijven hun kosten drastisch teruggebracht door afscheid te nemen van flexkrachten, inkoopkosten te reduceren, in gesprek te gaan met verhuurders en investeringen stop te zetten.
Op die manier hebben veel bedrijven de afgelopen maanden overleefd. Het aantal faillissementen ligt voorlopig onder het niveau van eerdere pieken in 2011 en 2013. Gezien de aanhoudende beperkingen voor de sector en de economische verwachtingen is het onontkoombaar dat veel meer bedrijven de deuren zullen gaan sluiten via een faillissement of een bedrijfsbeëindiging.
Gevolgen coronacrisis lange tijd voelbaar
De omzet in de horeca ligt naar verwachting ook in de tweede helft van 2020 een stuk lager dan gebruikelijk. Dat komt door beperkende maatregelen, veranderde consumentenvoorkeuren en economische redenen.
– Het horeca-aanbod is nog beperkt door de anderhalve meter maatregelen, de sluiting van discotheken tot minimaal 1 september en het uit- en afstel van evenementen. Ook gelden er voor veel reizigers uit landen buiten de EU, zoals uit de VS, nog inreisverboden voor onbepaalde tijd.
– Verder blijft een deel van de Nederlandse gasten uit voorzorg weg en is er veel minder animo bij buitenlandse toeristen om in Nederland te verblijven.
– Ten slotte zorgen de oplopende werkloosheid en financiële onzekerheid dat consumenten eerder bezuinigen op zaken als horeca-bezoek.
Deze factoren remmen de mogelijkheden voor de horeca om op korte termijn al volledig te herstellen. De terugkeer naar omzetniveaus die in de buurt komen van ‘normaal’ kan zeker tot eind 2021 duren.
De lange termijn gevolgen van coronacrisis
De gevolgen van de coronacrisis kunnen naar verwachting ook in 2022 en 2023 nog voelbaar zijn in de horeca. Er zijn twee mogelijke toekomstrichtingen voor de ontwikkelingen op vier gebieden. In het optimistische lange termijn scenario komt het virus onder controle en trekt de economie weer aan. In het pessimistische scenario blijft het virus voor langere tijd bij ons en blijft de economie langere tijd in recessie.
