Het kabinet neemt maatregelen om de afhankelijkheid van gas uit Rusland zo snel mogelijk af te bouwen en de beschikbaarheid van voldoende gas de komende winter zeker te stellen. Dat schrijven minister Jetten (Klimaat en Energie) en staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) vandaag aan de Tweede Kamer. De maatregelen zijn gericht op het voorbereiden op komende winter door meer (vloeibaar) gas uit andere landen te importeren en te zorgen dat de gasopslagen voldoende gevuld worden. Meer energie te besparen waardoor er minder gas nodig is. En versneld te verduurzamen en meer hernieuwbare energie te produceren.
Minister Jetten: ‘De oorlog in Oekraïne, hoge energieprijzen en zorgen over de gasvoorraad maken opnieuw duidelijk dat Nederland en Europa te afhankelijk zijn van de import van fossiele brandstoffen. Daarom treffen we voorbereidingen om te zorgen dat er komende winter voldoende gas beschikbaar is en nemen we maatregelen om de afhankelijkheid van Russisch gas af te bouwen. Dat is een ingewikkelde opgave die dilemma’s met zich mee brengt, waarbij we de juiste balans moeten vinden tussen de betrouwbaarheid, betaalbaarheid, duurzaamheid en veiligheid van onze energievoorziening. Iedereen zal daar zijn steentje aan bij moeten dragen. De Rijksoverheid start op korte termijn een energiebesparingscampagne om de mogelijkheden om te verduurzamen nog beter onder de aandacht te brengen bij zowel bedrijven als huishoudens.’
Maatregelen voor komende winter
Door de buitengewoon hoge gasprijzen en bijkomende risico’s op verliezen is het op dit moment niet aantrekkelijk voor bedrijven om de gasopslagen voldoende te vullen. Het kabinet wil daarom op korte termijn aanvullende maatregelen nemen om te garanderen dat ook de gasopslagen die niet onder de bestaande afspraken van de overheid vallen (Norg Akkoord) op 1 oktober voldoende gevuld zijn. Hiervoor worden de komende weken verschillende opties uitgewerkt zoals het ingrijpen via marktprikkels door het afdekken van prijsrisico’s, vulverplichtingen voor de gasopslagen en het vullen van de gasopslagen door een door de overheid aangewezen partij. Naast snelle inzetbaarheid staat het beperken van financiële en marktverstorende risico’s hierbij centraal.
Daarnaast neemt het kabinet maatregelen om op korte termijn de importcapaciteit van vloeibaar gas (LNG) in Nederland te vergroten. Hierdoor wordt het mogelijk om meer gas uit andere landen te importeren. Dit kan door de capaciteit van de bestaande LNG terminal in Rotterdam waar LNG wordt omgevormd naar gasvorming aardgas uit te breiden, waardoor er zo’n 5 tot 8 miljard m3 gas per jaar extra geïmporteerd kan worden. Een andere mogelijkheid is de inzet van een drijvende LNG faciliteit in de Eemshaven waarmee zo’n 4 miljard m3 gas extra geïmporteerd kan worden. Netwerkbedrijf Gasunie en het ministerie van EZK werken beide opties uit en nemen zo snel mogelijk een beslissing.
Sneller verduurzamen
Energie besparen en sneller overgaan op duurzame energie maakt Nederland en Europa minder afhankelijk van fossiele brandstoffen en draagt bovendien bij aan de klimaatdoelen. Het kabinet wil maatregelen nemen om het energieverbruik van bedrijven, de overheid en huishoudens sneller terug te dringen en de uitbreiding van duurzame energieproductie op te schalen. Bijvoorbeeld door de isolatie van (huur)huizen te versnellen, de energiebesparingsplicht voor bedrijven aan te scherpen, de productie van groen gas op te schalen en de installatie van zonne-energie en windmolens op zee te versnellen. Daarnaast start de Rijksoverheid binnenkort een campagne om de mogelijkheden van energiebesparende maatregelen en praktische tips bij huishoudens en bedrijven onder de aandacht te brengen.
Crisisplannen
Het kabinet stuurt vandaag ook het geactualiseerde Nationale Crisisplan Elektriciteit en het Nationale Crisisplan Gas aan de Tweede Kamer. De Nationale Crisisplannen zijn onderdeel van een langlopend traject en zijn opgesteld voorafgaand aan de Russische invasie in Oekraïne. De plannen beschrijven wat de overheid en betrokken crisisorganisaties doen om de maatschappelijke impact bij een ernstige verstoring in de Nederlandse elektriciteit- of gasvoorziening zoveel mogelijk te beperken. Het Nationaal Crisisplan Gas is een aanvulling op het eerder gepubliceerde Bescherm en Herstelplan Gas (BHG). Het BHG beschrijft de maatregelen die de overheid kan nemen om de effecten van een gascrisis op het gassysteem zoveel mogelijk te beperken en beschermde afnemers zo lang mogelijk van gas te blijven voorzien.
Gaswinning Groningen waarschijnlijk naar 4,6 miljard kuub dit gasjaar
Er mag dit jaar waarschijnlijk 4,6 miljard kuub gas worden gewonnen uit het Groningenveld, indien de rest van het gasjaar gemiddeld verloopt. Dat is aanzienlijk minder dan de 7,6 miljard kuub waar het vorige kabinet voor moest waarschuwen, maar iets meer dan voorspeld aan het begin van dit gasjaar, dat loopt van oktober 2021 t/m september 2022. Staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) is van plan om deze hoeveelheid gaswinning toe te staan. Nadat toezichthouder Staatstoezicht op de Mijnen advies heeft uitgebracht over deze voorgenomen winning, neemt de staatssecretaris vóór 1 april een definitief besluit.
Staatssecretaris Vijlbrief: “Er moet weliswaar extra gas worden gewonnen dit gasjaar, maar het is gelukkig beperkt. De wereld is de afgelopen maand drastisch veranderd en dat heeft ook effect op onze energievoorziening. 4,6 miljard kuub uit het Groningenveld geeft genoeg zekerheid voor dit gasjaar, en de weg naar snelle definitieve sluiting van het veld, zelfs in 2023, ligt nog steeds open.”
Dankzij slimmere inzet van de bestaande stikstoffabrieken, een andere kwaliteit van geïmporteerd gas en door de milde winter is er minder extra gas nodig uit het veld dan verwacht in januari dit jaar. Het vorige kabinet waarschuwde toen dat er tegenvallers waren, waaronder vertraging bij de bouw van de stikstoffabriek in Zuidbroek en mogelijk hogere vraag uit Duitsland. Na zijn aantreden is staatssecretaris Vijlbrief samen met partijen uit de gassector op zoek gegaan naar mogelijkheden om de winning toch te beperken. Dat is noodzakelijk om het risico op aardbevingen niet te vergroten, en dus voor de veiligheid van de Groningers.
Het Groningenveld is na dit gasjaar alleen nog maar beschikbaar als reservemiddel in geval van een extreem koude winter of grote leveringsproblemen. Alles is erop gericht om het veld daarna zo snel mogelijk – in 2023 of 2024 – definitief te sluiten. De omstandigheden zijn echter onzeker – mede door de Russische inval in Oekraïne. Het kabinet blijft benadrukken dat het Groningenveld alleen in beeld komt als allerlaatste optie, wanneer de energielevering aan huishoudens ernstig in gevaar komt.
