Bijna driekwart (73%) van de CEO’s gelooft dat de wereldwijde economische groei de komende 12 maanden zal afnemen, zo blijkt uit de 26e jaarlijkse Global CEO Survey van PwC, waarbij in oktober en november 2022 4.410 CEO’s in 105 landen en gebieden werden ondervraagd.De sombere CEO-vooruitzichten zijn de meest pessimistische van alle CEO’s over de wereldwijde economische groei sinds we deze vraag 12 jaar geleden begonnen te stellen en wijken sterk af van de optimistische vooruitzichten van 2021 en 2022, toen meer dan driekwart (respectievelijk 76% en 77%) dacht dat de economische groei zou verbeteren.
Naast een uitdagende omgeving denkt bijna 40% van de CEO’s dat hun organisaties over tien jaar niet meer economisch levensvatbaar zullen zijn als ze op het huidige pad doorgaan. Dit patroon is consistent in een reeks sectoren, waaronder telecommunicatie (46%), verwerkende industrie (43%), gezondheidszorg (42%) en technologie (41%). Ook het vertrouwen van CEO’s in de groeivooruitzichten van hun eigen bedrijf is sinds vorig jaar dramatisch gedaald (-26%), de grootste daling sinds de financiële crisis van 2008-2009, toen een daling van 58% werd opgetekend.
Wereldwijd varieert het vertrouwen van bedrijven in de economische groei sterk, waarbij de G7-economieën, waaronder Frankrijk (70% vs. 63%), Duitsland (94% vs. 82%) en het Verenigd Koninkrijk (84% vs. 71%) – die alle gebukt gaan onder een aanhoudende energiecrisis – pessimistischer zijn over hun binnenlandse groeivooruitzichten dan over de wereldwijde groei. CEO’s zien ook meerdere directe uitdagingen voor de winstgevendheid binnen hun eigen sector in de komende 10 jaar. Meer dan de helft (56%) gelooft dat de veranderende vraag/voorkeuren van de klanten de winstgevendheid zullen beïnvloeden, gevolgd door veranderingen in de regelgeving (53%), tekorten aan arbeidskrachten/vaardigheden (52%) en technologische verstoringen (49%).
Inflatie, macro-economische volatiliteit en geopolitieke conflicten baren CEO’s de meeste zorgen
Terwijl cyber- en gezondheidsrisico’s een jaar geleden de grootste zorgen baarden, is de impact van de economische neergang dit jaar top-of-mind voor CEO’s, met inflatie (40%) en macro-economische volatiliteit (31%) als belangrijkste risico’s voor CEO’s op de korte termijn – de komende 12 maanden – en de komende vijf jaar. Kort daarachter voelt 25% van de CEO’s zich financieel blootgesteld aan geopolitieke conflictrisico’s, terwijl cyberrisico’s (20%) en klimaatverandering (14%) relatief gezien zijn gedaald.
De oorlog in Oekraïne en de toenemende bezorgdheid over geopolitieke brandhaarden in andere delen van de wereld hebben CEO’s ertoe aangezet aspecten van hun bedrijfsmodellen te heroverwegen, waarbij bijna de helft van de respondenten die blootstaan aan geopolitieke conflicten een breder scala aan verstoringen in hun scenarioplanning en bedrijfsmodellen integreert, hetzij door meer te investeren in cyberbeveiliging of gegevensprivacy (48%), leveringsketens aan te passen (46%), hun marktaanwezigheid opnieuw te evalueren of uit te breiden naar nieuwe markten (46%), of hun product-/dienstenaanbod te diversifiëren (41%).
CEO’s snijden in kosten, maar niet in personeelsbestand of beloning
In reactie op het huidige economische klimaat proberen CEO’s kosten te besparen en inkomstengroei te stimuleren. 52% van de CEO’s zegt de bedrijfskosten te verlagen, terwijl 51% de prijzen verhoogt en 48% het product- en dienstenaanbod diversifieert. Meer dan de helft – 60% – zegt echter niet van plan te zijn het personeelsbestand in de komende 12 maanden in te krimpen. Een grote meerderheid – 80% – geeft aan niet van plan te zijn de beloning van personeel te verlagen om talent te behouden en het personeelsverloop te beperken.
Bob Moritz, Global Chairman, PwC, verklaarde: Bob Moritz, Global Chairman, PwC, zegt:
“Een volatiele economie, een decennialang hoge inflatie en geopolitieke conflicten hebben bijgedragen tot een niveau van pessimisme bij CEO’s dat in meer dan tien jaar niet is voorgekomen. CEO’s wereldwijd herbekijken bijgevolg hun bedrijfsmodellen en snijden in de kosten, maar ondanks deze druk blijven ze hun mensen centraal stellen om talent te behouden in de nasleep van de ‘Great Resignation’. De wereld blijft in een meedogenloos tempo veranderen en de risico’s voor organisaties, mensen en de planeet zullen alleen maar toenemen. Als organisaties de komende jaren niet alleen willen gedijen, maar ook overleven, moeten ze een zorgvuldig evenwicht vinden tussen het beperken van kortetermijnrisico’s en operationele eisen enerzijds en langetermijnresultaten anderzijds.
Beheer van klimaatrisico’s een groeiende prioriteit voor bedrijven
Hoewel het klimaatrisico de komende 12 maanden niet zo prominent aanwezig is als een kortetermijnrisico in vergelijking met andere mondiale risico’s, zien de CEO’s nog steeds dat het klimaatrisico een matige tot zeer grote invloed heeft op hun kostenprofiel (50%), toeleveringsketens (42%) en fysieke activa (24%). Vooral CEO’s in China voelen zich blootgesteld: 65% ziet een mogelijke impact op hun kostenprofiel, 71% op de toeleveringsketens en 56% op de fysieke activa.
Een meerderheid van de CEO’s is zich bewust van de langetermijngevolgen van de klimaatverandering voor het bedrijfsleven en de samenleving en heeft al initiatieven genomen – of is daarmee bezig – om de emissies van zijn bedrijf terug te dringen (65%), naast de innovatie van nieuwe, klimaatvriendelijke producten en processen (61%) of de ontwikkeling van een op gegevens gebaseerde strategie op ondernemingsniveau om de emissies terug te dringen en de klimaatrisico’s te beperken (58%).
Hoewel een toenemend aantal landen nu een of andere vorm van koolstofprijsstelling kent, is een meerderheid van de respondenten (54%) nog steeds niet van plan een interne koolstofprijs te hanteren bij de besluitvorming, en meer dan een derde (36%) is niet van plan initiatieven te nemen om de fysieke activa en/of het personeel van hun bedrijf te beschermen tegen de gevolgen van klimaatrisico’s.
Het blijvende belang van vertrouwen en transformatie bij het genereren van waarde op lange termijn
CEO’s merkten op dat ze moeten samenwerken met een breed scala aan belanghebbenden om vertrouwen op te bouwen en duurzame resultaten te boeken, als ze op lange termijn maatschappelijke waarde willen genereren. Uit de enquête bleek dat wanneer organisaties samenwerken met niet-zakelijke entiteiten, dit gebeurt met het oog op duurzame ontwikkeling (54%), diversiteit, gelijkheid en inclusie (49%) en onderwijs (49%).
Als organisaties op korte en lange termijn levensvatbaar willen blijven, moeten zij ook investeren in hun mensen en technologische transformatieagenda’s om hun personeel meer mogelijkheden te geven. Op technologisch vlak zegt meer dan driekwart (76%) van de organisaties te investeren in het automatiseren van processen en systemen, het implementeren van systemen om het personeel bij te scholen op prioritaire gebieden (72%) en het inzetten van technologie zoals de cloud, AI en andere geavanceerde technologie (69%).
Veel CEO’s vragen zich echter af of kritieke voorwaarden voor organisatorische empowerment en ondernemerschap – zoals afstemming op bedrijfswaarden en aanmoediging door leiders van afwijkende meningen en debat – in hun bedrijven aanwezig zijn om de steeds complexere risico’s waarmee organisaties worden geconfronteerd, aan te pakken. Zo zegt slechts 23% van de CEO’s dat leiders in hun bedrijf vaak/gewoonlijk strategische beslissingen voor hun functie nemen zonder de CEO te raadplegen. Verder zegt slechts 46% van de CEO’s dat leiders in hun bedrijf vaak/gewoonlijk kleine mislukkingen tolereren. Optimistischer is echter dat bijna 9 op de 10 respondenten (85%) zeggen dat het gedrag van de werknemers vaak of meestal in overeenstemming is met de waarden en de koers van hun bedrijf.
In een spagaat tussen de eisen van kortetermijndenken en transformatie op lange termijn, zeggen CEO’s dat ze vooral bezig zijn met het stimuleren van de huidige bedrijfsprestaties (53%), in plaats van met de ontwikkeling van het bedrijf en de strategie om aan toekomstige eisen te voldoen (47%). Als ze hun agenda’s opnieuw konden opstellen, zouden CEO’s meer tijd besteden aan dat laatste (57%).
Bob Moritz, Global Chairman, PwC, besluit:”De risico’s waarmee organisaties en de samenleving vandaag worden geconfronteerd, kunnen niet alleen en geïsoleerd worden aangepakt. CEO’s moeten daarom blijven samenwerken met een brede waaier van stakeholders uit de publieke en private sector om die risico’s effectief te beperken, vertrouwen op te bouwen en waarde op lange termijn te genereren – voor hun bedrijven, de maatschappij en de planeet.”
