Wachter in de mist: de toezichtagenda 2021 van de AFM

De AFM richt zich qua toezicht in 2021 niet alleen op bekende thema’s, zoals het bestrijden van financieel economische criminaliteit en de bescherming van consumenten. Ook een aantal actuele thema’s staan hoog op de agenda van de toezichthouder, zoals verduurzaming en de uitwerking van het Pensioenakkoord. Daarnaast ziet de AFM extra risico’s en onzekerheid door de samenloop van de coronacrisis en Brexit. Dit staat in de onlangs gepubliceerde AFM agenda 2021. 

Veel van de onderwerpen in de AFM agenda 2021 zijn inmiddels bekend, maar de toon van de toezichtagenda is dit jaar somberder dan anders. De AFM ziet zichzelf in deze donkere tijden als ‘wachter in de mist’, door het leveren van voorspelbaar toezicht. In dit artikel geeft Eric de Vries, consultant bij adviesbureau Charco & Dique, een overzicht van de toezichtprioriteiten van de AFM.

Gevolgen van de coronacrisis voor kwetsbare consumenten

De AFM ziet de coronacrisis, behalve als een bedreiging voor de stabiliteit van de financiële sector, vooral als een extra risico voor kwetsbare consumenten. Consumenten die toch al moeite hadden om het hoofd boven water te houden dreigen hard te worden geraakt. 

“Met omvangrijke overheidssteun zijn betalingsproblemen op leningen van huishoudens vooralsnog relatief beperkt gebleven. Maar de kans is groot dat de coronacrisis leidt tot langdurige economische schade en effecten op de arbeidsmarkt,” schrijft de AFM.

Daarom is de toezichthouder in 2021 extra alert op de gevolgen van de coronacrisis. Vooral waar het gaat om langlopende kredieten en hypothecaire leningen. Zo wordt er met een scherper oog gekeken naar hoe hypotheek- en geldverstrekkers met betalingsachterstanden omgaan en wordt de aanpak van aflossingsvrije hypotheken doorgezet. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar de gebreken in de uitvoering van productontwikkelingsprocessen (PARP). Dat laatste vooral met het oogmerk dat producten bij de juiste doelgroep terecht komen. 

Pensioenhervorming

In 2020 is na lang onderhandelen het Pensioenakkoord gesloten met als doel een duurzaam pensioenstelsel te garanderen. In 2021 wordt de bijbehorende wetgeving uitgewerkt. Centraal hierbij staat dat de pensioendeelnemer zelf meer keuzes kan en moet maken, in plaats van de overwegend ‘one-size-fits all’ methodiek van het bestaande pensioenstelsel.

Reden voor de AFM om zich te richten op de manier waarop pensioendeelnemers worden geholpen bij het maken van die keuzes. “Het gaat om een complexe en veelomvattende stelselwijziging, waarbij de pensioendeelnemer zelf meer risico’s draagt en keuzes moet maken. Dat vraagt dus ook om ander en uitgebreider toezicht. De AFM richt zich dit jaar op een zorgvuldige en begrijpelijke overgang. Met de blik gericht op het nieuwe stelsel gaat de aandacht uit naar goede informatieverstrekking en keuzebegeleiding.”

Verduurzaming

Verduurzaming is één van de AFM-brede thema’s. Directe aanleiding is de invoering van de de Sustainable Finance Disclosure Regulation (SFDR). Op basis van deze Europese regelgeving moeten marktpartijen onder meer rapporteren of en hoe zij duurzaamheidsrisico’s meewegen in hun beleggingsbeleid. Ook is transparantie vereist over de kenmerken en doelstellingen van ‘duurzame’ producten die zij aanbieden. Dit onder meer om greenwashing – het presenteren van ‘grijze’ beleggingen als ‘groen’ – tegen te gaan en eindbeleggers de mogelijkheid te bieden om ‘duurzame’ producten beter te vergelijken. 

Het is de bedoeling dat iedere financiële instelling vanaf 10 maart 2021 een deel van deze regels heeft geïmplementeerd in de bedrijfsvoering. In haar agenda 2021 kondigt de AFM o.a. de volgende activiteiten aan: 

  • Inventariseren in hoeverre vermogensbeheerpartijen, verzekeraars en pensioenfondsen voldoen aan de SFDR en hoe ver zij zijn met de integratie van duurzaamheidrisico’s in de bedrijfsvoering. 
  • Onderzoek doen naar de toepassing van (duurzaamheids-)aspecten van geïntegreerde verslaggeving. 
  • Onderzoek doen naar de risico’s die mogelijk spelen bij financiële producten die worden aangeboden met een duurzaamheidsoogmerk. 

Conclusie

De AFM agenda 2021 past in de huidige onzekere omstandigheden veroorzaakt door de coronacrisis en de risico’s die vooral consumenten hierdoor lopen. Ook de metafoor van de ‘wachter in de mist’ past hierbij. Tegelijkertijd wordt ook volop aandacht besteed aan thema’s die vooruitkijken naar de toekomst, zoals de pensioenhervorming en verduurzaming.

Bron: Charco & Dique