Kentering hypotheekmarkt in 2022: Na jaren van records een daling in aantal hypotheekaanvragen

Het jaar 2022 wordt gekenmerkt door een duidelijke omslag binnen de hypotheekmarkt. HDN registreerde in totaal 521.433 hypotheekaanvragen, ruim 7% minder dan in 2021 toen er 562.655 hypotheken werden aangevraagd. Door het grotendeels wegvallen van de oversluiters is de niet-kopersmarkt met 11% gedaald. In de kopersmarkt bleef de krimp beperkt tot 3% ondanks de scherpe daling van het aantal aanvragen voor het kopen van een woning van ruim 20% in het laatste kwartaal van het jaar. Dit blijkt uit het jaaroverzicht van HDN.

Oversluiters nagenoeg verdwenen
Na jaren van records laat de hypotheekmarkt in 2022 een duidelijke omslag zien en zijn er 7,3% minder hypotheekaanvragen via het HDN platform verzonden dan in 2021. Renteverhogingen volgden elkaar in rap tempo op in reactie op de geopolitieke onrust en hoge inflatie. Er kwam een abrupt einde aan de historisch lage rentestanden van de afgelopen jaren waardoor in eerste instantie veel extra hypotheekaanvragen over het HDN platform gingen. Met name de oversluiters pakten in het eerste kwartaal nog snel hun kans, maar de stijgende rente had vanaf het tweede kwartaal een duidelijk remmend effect op de hypotheekmarkt. De niet-kopersmarkt liet een aanzienlijke krimp zien (-11%) van 297.200 aanvragen in 2021 naar 264.470 in 2022.

Aantal hypotheekaanvragen per maand in 2021 en 2022

Krimp kopersmarkt blijft beperkt
Er werden 256.963 hypotheken aangevraagd voor het aanschaffen van een woning. Dit betekent een daling van de kopersmarkt met 3,2% ten opzichte van het jaar daarvoor. Het gemiddelde hypotheekbedrag dat door huizenkopers is aangevraagd, bleef met €343.600,- nagenoeg gelijk aan vorig jaar. De gemiddelde woningwaarde steeg met 4,4% naar €468.200,-.

Hoewel het effect van de rentestijgingen op de kopersmarkt beperkt lijkt, ziet HDN met name in het laatste kwartaal van 2022 een sterke terugval van het aantal aanvragen van 66.200 in 2021 Q4 naar 52.600 in 2022 Q4 (-20,5%). Diezelfde beweging is te zien bij de gemiddelde woningwaarde en het gemiddelde hypotheekbedrag. Eind 2022 (Q4) lag de woningwaarde met €432.800,- ruim €35.000,- onder het jaargemiddelde en zo’n 3,5% lager dan in 2021 Q4. Het gemiddelde hypotheekbedrag lag in het vierde kwartaal van 2022 met €315.400,- bijna €30.000,- onder het jaargemiddelde en ruim 12% lager dan in 2021 Q4.

Starter wint terrein
Binnen de kopersmarkt laat de Starter Stabiel (in 2021 nog een van de sterkste dalers) met 40.800 aanvragen de grootste groei zien ten opzichte van 2021 (+12%). De meeste aanvragen waren afkomstig van Opstromers, huizenbezitters die een nieuwe woning kochten die een hogere marktwaarde had dan de woning die ze bezaten. Zij waren goed voor in totaal 62.600 aanvragen, bijna een kwart van de totale kopersmarkt. In de niet-kopersmarkt heeft de Verbouwer de koppositie overgenomen van de Oversluiter: in 2022 deden zij 96.300 aanvragen tegenover 89.800 van de Oversluiter.

januari stabiel op laag niveau

In de eerste maand van 2023 werden 25.705 hypotheken aangevraagd via HDN. Een vergelijkbaar aantal met voorgaande twee maanden, maar een daling van ruim 50% ten opzichte van januari vorig jaar, toen er extreem veel aanvragen werden gedaan (54.563). Waar de niet-kopersmarkt (oversluitingen en tweede hypotheken) in januari 2022 nog 32.227 aanvragen voor haar rekening nam, is dit in januari 2023 gedaald naar 10.101 aanvragen ( – 68%). De kopersmarkt laat een kleinere, maar ook nog steeds flinke, daling zien van 22.336 aanvragen in 2022 naar 15.604 in 2023 ( – 30%). 

Aantal hypotheekaanvragen van ‘kopers’ en ‘niet kopers’ in januari per jaar

Hypotheekmarkt stabiel op laag niveau
In de eerste maand van 2023 werden 25.705 hypotheken aangevraagd via HDN. Dit is vergelijkbaar met het aantal aanvragen in december, waarin 27.308 hypotheekaanvragen over het netwerk gingen en november, waarin 26.404 aanvragen werden gedaan. Kijkend naar januari vorig jaar zien we dat de hypotheekmarkt is gehalveerd. Januari 2022 was de drukste januari sinds jaren. Dit werd veroorzaakt door de aangekondigde renteverhogingen. Veel mensen, 35% van het totaal aantal hypotheekaanvragers, besloten toen nog snel hun hypotheek tegen de toen nog lagere rente over te sluiten. Afgelopen maand was nog maar 7% van het totaal aantal aanvragen afkomstig van oversluiters.

De kopersmarkt laat, net als de niet-kopersmarkt, ook een daling zien ten opzichte van voorgaande jaren. Deze daling zien we met name bij de doorstromers. Maar ook onder starters is een daling te zien van 11.165 in 2022 naar 7.400 in 2023. Gemiddeld leenden starters afgelopen maand €299.000,- voor het kopen van een woning terwijl dit in januari 2022 nog gemiddeld €321.000,- was. Een daling van 6,9%.

Hypotheek meenemen steeds populairder
Het meenemen van lopende hypotheken is populair onder mensen die al een koopwoning hebben en een nieuwe woning kopen. Van alle aangevraagde hypotheken is ruim 15% een meeneemhypotheek (3.709 aanvragen). In januari 2022 nam zo goed als niemand zijn hypotheek mee (0,1%).