De VVD pleitte eerder deze maand voor de bouw van nieuwe kerncentrales in ons land. Volgens de politieke partij blijkt uit een recente studie dat kernenergie niet duurder is dan zonne- en windenergie, maar hoe zit dat eigenlijk met de verzekering? Kunnen kerncentrales gewoon worden verzekerd? En welke risico’s zijn dan gedekt? Manager Hans van der Wouden van de Nederlandse Atoompool antwoordde op de website van het Verbond van Verzekeraars op vijf vragen.
1. Is een kerncentrale gevaarlijk? Hoe groot/klein is het risico dat er iets misgaat?
“Een kerncentrale is niet gevaarlijk, maar iedereen moet wel weten wat hij doet. Het blijft mensenwerk. Ik vergelijk het wel eens met vliegen. Dat is statistisch gezien heel veilig, maar als het misgaat, zijn de gevolgen groot. Dat is bij kernenergie ook. Er zijn wereldwijd veel kerncentrales, maar gelukkig zijn de ongevallen op één hand te tellen. We herinneren ons allemaal de nucleaire rampen van Tsjernobyl (1986) en Fukushima (2011). Bij beide incidenten is veel misgegaan, maar met totaal andere oorzaken. Er is een soort kettingreactie ontstaan waardoor de temperatuur zo hoog opliep dat ontploffing volgde. Dat is echter een horrorscenario waarvan ik me niet kan voorstellen dat dat nu nog kan gebeuren. Kernenergie is een van de meest gereguleerde energievoorzieningen. De industrie moet voldoen aan de hoge eisen van de betreffende overheden, van internationale organisaties, maar ook aan de voorwaarden van verzekeraars.”
2. Welke risico’s worden verzekerd?
“Juist doordat er zo weinig fout gaat, is het lastig om statistieken op te bouwen. En dan is in ons land de kernindustrie ook nog eens van heel bescheiden aard. Wij hebben één kerncentrale (Borssele), die goed is voor zo’n drie tot vier procent van de totale energievoorziening. Als wij te maken krijgen met energie-uitval, is dat dus een verwaarloosbaar risico. De installaties zelf zijn verzekerd tegen ‘eigen schade’, min of meer vergelijkbaar met een brand- en bedrijfsschadeverzekering, maar dat is gedekt op een aparte verzekering. Wettelijk gereguleerd is er eigenlijk ‘maar’ één risico verzekerd op de polis en dat is aansprakelijkheid.”
3. Kunnen kerncentrales ‘gewoon’ worden verzekerd?
“Nee, niet op de normale manier. Alle verzekeraars, of het nou om een brand- of een aansprakelijkheidsverzekeraar gaat, sluiten atoomrisico’s uit. De cumulatie van schade is simpelweg te groot om als verzekeraar in je eentje te kunnen dragen. Daarom heeft de overheid, samen met andere West-Europese landen afspraken gemaakt hoe een individu schadeloos moet worden gesteld als er schade is. Die afspraken zijn vastgelegd in het internationale Verdrag van Parijs, dat dateert uit 1960. Een nieuwe versie is in de maak, maar het nieuwe verdrag treedt naar verwachting pas op 1 januari 2022 in werking als alle landen hun handtekening hebben gezet. De afspraken uit dat verdrag zijn in ons land ondergebracht in de Wet Aansprakelijkheid Kernongevallen (Wako). Daarin staat onder meer hoe wij mensen schadeloos moeten stellen als er iets misgaat in Borssele, maar ook wat we moeten doen met landen om ons heen als zij schade hebben. De Nederlandse Atoompool, ondergebracht bij De Vereende, is belast met het verzekeren van kerncentrales voor de Nederlandse (verzekerings)markt.”
4. Wat is en doet die Nederlandse Atoompool?
“Wij verzekeren de nucleaire risico’s in ons land én treden op als herverzekeraar om het risico te spreiden. In Nederland verzekeren wij naast de kerncentrale in Borssele ook de centrale opslag van radioactief afval COVRA in Vlissingen en enkele kleinere reactoren. Het ministerie van Financiën bepaalt wie voor welk bedrag moet worden verzekerd. Zo is de kerncentrale in Borssele verzekerd voor aansprakelijkheid tot het maximum van 1,2 miljard euro. Als Atoompool hebben wij natuurlijk geen 1,2 miljard en daarom vragen wij 28 andere pools wereldwijd om capaciteit. Aan de ene kant krijgen wij dus premie binnen van de kerncentrale in Borssele, maar aan de andere kant moeten wij zelf ook premie betalen aan die andere pools. Borssele is de grootste en dus ook de duurste, maar we hebben ook een kleine reactor in Delft verzekerd voor ‘slechts’ 50 miljoen. Dat risico is beperkter, omdat die reactor alleen voor onderzoek wordt gebruikt.”
5. Stel dat er wordt besloten om een of meerdere nieuwe kerncentrales te bouwen in ons land …?
“Ik sta daar blanco in, maar het simpel roepen ‘ik ben tegen kernenergie’ is mij wat te makkelijk. Radioactiviteit heeft voor veel mensen iets engs. Dat snap ik. Je kunt het niet zien en niet ruiken, maar radioactiviteit is meer dan een kerncentrale. Medische isotopen bijvoorbeeld zijn ongelooflijk belangrijk voor kankeronderzoek en dat radioactieve materiaal wordt in ons land gemaakt. De vraag rijst bij dit soort discussies of iedereen wel alles weet. Natuurlijk, de publieke opinie is belangrijk en iedereen heeft recht op zijn persoonlijke mening, maar we willen ook allemaal graag dat onze koelkast het over tien jaar nog doet. Dan hebben we wel stroom nodig en als je het mij vraagt, wordt dat nog best een uitdaging.”
