DNB: Gevolgen van de stijgende rente voor verzekeraars

Na een lange periode van zeer lage rentes is de rente dit jaar scherp gestegen. De rentestijging is grosso modo een goede ontwikkeling voor verzekeraars, maar kan bijvoorbeeld voor verzekeraars die meer economisch hedgen ook een negatief effect op de SCR-ratio hebben, meldt de website op haar website

“Een direct effect van de rentestijging is uiteraard dat de waarde van de technische voorzieningen afneemt. Tegelijk neemt ook de waarde van de vastrentende beleggingen af. Daarnaast neemt voor verzekeraars met langlopende verplichtingen het UFR-tekort af. Het UFR-tekort is het verschil in waarde van de technische voorziening bij een waardering met of zonder gebruik van de Ultimate Forward Rate (UFR) in de extrapolatie. Deze waardeveranderingen worden zichtbaar in het eigen vermogen, in de SCR en in het resterende UFR-tekort. “

Mogelijke gevolgen

DNB ziet verschillende mogelijke gevolgen van de stijgende rente op de financiële positie. Een belangrijke factor is de inrichting van de rentehedge van de verzekeraar. Verzekeraars kunnen met een hedge verschillende doelen nastreven, zoals de wettelijke SCR-ratio stabiliseren, het eigen vermogen stabiliseren of de verzekeringstechnische kasstromen repliceren (economisch hedgen). De rentestijging kan voor bijvoorbeeld verzekeraars die meer economisch hedgen een negatief effect hebben op de SCR-ratio, omdat het eigen vermogen daalt. Hierbij is sprake van een SCR-ratio over-hedge, waarbij meer dan de oorspronkelijke positie wordt afgedekt. Maar omdat het UFR-tekort afneemt, hoeft dit niet te betekenen dat de financiële positie verslechtert vanuit economisch perspectief.  

“Daarnaast zien we dat de stijgende rente gepaard gaat met een stijgende inflatie. We hebben recentelijk grote afwijkingen geconstateerd tussen de realisatie en de verwachting van de inflatie. Dat grote verschil werkt door op de technische voorzieningen die worden aangehouden en vooral op de kostenvoorziening, mede omdat de loonkosten in hoge mate gevoelig zijn voor de looninflatie.  

Tot slot observeert DNB dat de waarde van de hedges met receiver swaps is gedaald, wat kan leiden tot bijstortingen (margin calls) voor verzekeraars. Dit kan een drukkend effect hebben op de liquiditeitspositie van de verzekeraars. “ 

Toezichtaanpak 

Bij het beoordelen van het rentebeleid van een verzekeraar weegt DNB geen verwachting mee over de toekomstige renteontwikkeling. DNB verwacht dat instellingen conform hun rentebeleid hun balans sturen en het risico op toekomstige rentedalingen en -stijgingen in hun rentebeleid in acht nemen. De recent door DNB ontwikkelde toezichtaanpak voor omgang met lage rentes (nieuwsbrief 18 oktober 2021) blijft van kracht. Deze aanpak is onlangs extern beoordeeld, en de bevindingen zijn verwerkt in de meest recente versie.  

DNB monitort bovengenoemde observaties nauwlettend en zal hier ook in 2023 blijvend aandacht voor houden. Zo staat er voor volgend jaar een mogelijk thema-onderzoek rente en inflatie op de planning. Aanvullend zal DNB de (intensieve) monitoring voortzetten naar de effecten van de rentestijging op rendementen, op liquiditeit en op ‘search for yield’, de ‘zoektocht naar rendement’. Search for yield is het fenomeen waarbij beleggers en financiële instellingen op zoek gaan naar rendement door, gegeven de lage rente, meer te beleggen in risicovolle investeringen.