Eén op de vijf Nederlanders vreest voor het verliezen van hun baan. Veel werkenden hebben daarnaast te maken met ingrijpende veranderingen binnen organisaties en de bedrijven waar zij werkzaam zijn. Dat blijkt uit onderzoek van ARAG onder ruim 1500 werkende Nederlanders.
Twaalf procent van de
werkenden acht de kans dat ze hun baan verliezen reëel, nog eens negen procent
heeft te horen gekregen dat hun contractverlenging ter discussie staat. Bijna
een derde (27%) van de werknemers geeft aan meer stress te ervaren met
betrekking tot hun werk, iets minder dan een vijfde zegt dat de tweede golf de
onzekerheid over hun baan heeft vergroot.
Sandra Bonestroo-van Zon, jurist arbeidsrecht bij ARAG, waarschuwt dat de verwachtte
ontslaggolf nog steeds voor de deur staat: “Steunmaatregelen hebben ervoor
gezorgd dat veel werkgevers tot nu toe nog geen grote reorganisaties hebben
doorgevoerd en faillissementen zijn uitgebleven. Tegelijkertijd is de steun in
veel gevallen niet kostendekkend. Plannen worden dus niet veel gemaakt, maar er
wordt wel op reserves ingeteerd. Het is zeer de vraag of werkgevers overeind
blijven zodra de steunmaatregelen minder worden of geheel wegvallen. Daarvoor
zijn de achterstanden in veel sectoren simpelweg te groot. Die onzekerheid
snijdt diep in de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer.”
Ruimte voor gesprek over secundaire arbeidsvoorwaarden
Werknemers voelen inmiddels de effecten van de crisis. Bij vijftien procent is (de jaarlijkse) salarisverhoging op de lange baan geschoven. Tien procent van de ondervraagden geeft aan dat hun opleidingsbudget op dit moment is bevroren. Bijna een vijfde (19%) van de werkenden heeft inmiddels werktijden zien aangepast worden door de leidinggevende. Het ontbreekt echter nog aan samen naar oplossingen zoeken. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat 81% van de respondenten zegt geen afspraken te hebben gemaakt met de werkgever over secundaire arbeidsvoorwaarden zoals overuren en diverse vormen van verlof.
“Met name op dat gebied ligt de ruimte voor de werkgever en werknemer om samen
plannen te maken”, zegt Bonestroo-van Zon. “Bepaalde werkgevers kunnen
misschien niet anders dan het nemen van maatregelen. Aan die werkgevers wil ik
meegeven, ga met je werknemers in gesprek. Het kan daarbij helpen om meerdere
scenario’s in kaart te brengen: negatief bedrijfsresultaat, gematigd positief
en een goed bedrijfsresultaat en bij elk scenario passende afspraken te maken.
We zien in de praktijk dat medewerkers daar vaak toe bereid zijn. Leg de
afspraken dan natuurlijk wel goed schriftelijk vast. Wellicht staat een
werknemer ook open voor omscholing of outplacement. Onder voorwaarden kunnen de
kosten hiervan in mindering worden gebracht op de transitievergoeding bij
eventueel ontslag. ‘’
Werknemer ook aan zet
Niet alleen de werkgever zou zich moeten aanpassen aan de situatie, de
werknemer is net zo goed zelf aan zet. “Een arbeidsrelatie vereist natuurlijk
van twee kanten inspanningen”, zegt Bonestroo-van Zon. ‘’Ook de werknemer dient
zich als goed werknemer op te stellen en in te stemmen met redelijke
voorstellen van de werkgever. Je mag ook niet elk voorstel zomaar afslaan. Een
werknemer doet er goed aan zich hierover dan ook te laten adviseren, want het
domein arbeidsrecht is ongelofelijk complex en de coronacrisis maakt dat domein
nóg ingewikkelder. Dat een werknemer het spoor bijster is, is heel
begrijpelijk.”
Om mensen te helpen goed geïnformeerd te zijn over hun situatie, heeft ARAG de
RechtCheck voor werk en inkomen ontwikkeld. Bonestroo-van Zon licht het belang
van dergelijke technologie toe: “Werknemers met onzekerheid over hun eigen
situatie weten hiermee direct wat hen te wachten staat. De
beslisboomtechnologie van de check kan aan verzekerden en niet-verzekerden tot
wel duizend verschillende suggesties voor te nemen actie tonen. Dat aantal
schetst ook goed hoe complex dit rechtsgebied is op dit moment.”