Steeds minder Nederlanders geven aan dat zij slachtoffer zijn geweest van traditionele vormen van criminaliteit zoals inbraak, diefstal, geweld en vernieling. De politie registreerde ook minder van deze misdrijven. Meer mensen daarentegen zijn slachtoffer geworden van online criminaliteit. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwe Veiligheidsmonitor 2021 en de geregistreerde criminaliteit.
In 2021 zei 17% van de mensen van 15 jaar of ouder slachtoffer te zijn geweest van een of meer vormen van traditionele criminaliteit, twee jaar eerder was dat 21%. 15% had te maken gehad met online criminaliteit, in 2019 was dat 13%. Bij online criminaliteit gaat het in dit geval alleen om online aan- en verkoopfraude, online identiteitsfraude, hacken en online pesten.
Tussen 2012 en 2021 is het aantal mensen van 15 jaar of ouder dat naar eigen zeggen slachtoffer werd van traditionele criminaliteit met 43% gedaald. Het totaal aantal door de politie geregistreerde misdrijven daalde met 52%. Het aantal slachtoffers van online criminaliteit daarentegen steeg de afgelopen tien jaar met 22%. Deze stijging zette in 2017 in.
Diefstal en inbraak het meest afgenomen, geweld het minst
Van de traditionele misdrijven is diefstal en inbraak de afgelopen tien jaar het meest gedaald. Sinds 2012 is zowel het aantal slachtoffers van diefstal en inbraak als het aantal door de politie geregistreerde diefstallen en inbraken met (ruim) de helft afgenomen. Specifieke vormen van diefstal en inbraak daalden nog sterker. Zo nam het aantal geregistreerde gevallen van straatroof/overvallen, woninginbraak en zakkenrollerij tussen 2012 en 2021 af met respectievelijk 71, 74 en 85%. Het minst daalde het aantal geweldsdelicten, zoals bedreiging, mishandeling en seksuele delicten. Zowel het aantal slachtoffers als het aantal registraties van geweldsdelicten nam met ruim een kwart af. Het aantal slachtoffers en het aantal meldingen van vernieling daalde met bijna de helft.
Online criminaliteit toegenomen, vooral aan- en verkoopfraude
Sinds 2012 is het aantal slachtoffers van online criminaliteit met 22% toegenomen. Het beginjaar van de toename was 2017. Het sterkst is de stijging van het aantal slachtoffers van aankoopfraude (toename ruim 100%), dat is het niet leveren van bestelde goederen of diensten waarvoor betaald werd. Ook verkoopfraude, dat is het niet betaald krijgen voor geleverde producten of diensten, nam fors toe (met ruim 60%). Ook online pesten is met 25% toegenomen. Het aantal slachtoffers van identiteitsfraude – het zonder toestemming gebruikmaken van iemands persoonlijke gegevens voor financieel gewin – daarentegen was ruim de helft (58%) lager dan in 2012, maar de laatste jaren is wel sprake van een lichte toename.
Daling criminaliteit niet door daling aangiftebereid
In de afgelopen tien jaar daalde de aangiftebereidheid van burgers die slachtoffer werden van traditionele criminaliteit met bijna 20%. Deze afname van de aangiftebereidheid vond plaats tussen 2012 en 2019, sindsdien is ze gelijk gebleven. De daling van de aangiftebereidheid staat los van de in de enquête gerapporteerde daling van de criminaliteit. De afnemende aangiftebereidheid heeft wel een weerslag op de door de politie geregistreerde criminaliteit, die grotendeels is gebaseerd op aangiften. De door de politie geregistreerde criminaliteit daalt iets sterker dan de door de burger gerapporteerde criminaliteit in enquêtes.
Minder traditionele criminaliteit in alle delen van Nederland
In alle regio’s van ons land is de traditionele criminaliteit – diefstal, inbraak, geweld en vernielingen – in de afgelopen tien jaar gedaald. Het grootst is deze afname geweest in de politieregio Limburg, het kleinst in de regio Rotterdam. Dit meldt het CBS op basis van de nieuwe Veiligheidsmonitor 2021 en de geregistreerde criminaliteit.
Het percentage mensen dat zegt in de afgelopen twaalf maanden slachtoffer te zijn geweest van traditionele criminaliteit is tussen 2012 en 2021 in alle politieregio’s gedaald. In de regio Amsterdam, waar tien jaar geleden nog 43% slachtoffer was, is dit nu 27%. En in Noord-Nederland, dat in 2012 met 23% de minste slachtoffers telde, nam het slachtofferschap af tot 14% in 2021. Tien jaar geleden nam Limburg op de ranglijst van slachtoffers met 35% nog de tweede plaats in, voor de grootstedelijke regio’s Rotterdam, Den Haag en Midden-Nederland. In 2021 hoort Limburg met een slachtofferpercentage van 15 bij de regio’s met het laagste slachtofferpercentage.
In Limburg grootste daling, in Rotterdam de kleinste
Landelijk daalde het aantal mensen dat slachtoffer was van traditionele criminaliteit tussen 2012 en 2021 met 43%. Het aantal misdrijven dat de politie op dit gebied registreerde nam met 52% af. Het grootst was de daling in de politieregio Limburg, waar de afname op basis van zelfrapportage 56% was en die op basis van politieregistratie 58%.
Het kleinst was de daling in de regio Rotterdam, met 32% minder slachtoffers en 48% minder registraties. De traditionele criminaliteit is in de dichtbevolkte regio’s in de Randstad de afgelopen tien jaar minder gedaald dan in andere delen van het land. Vooral in Limburg, Oost-Brabant en Oost-Nederland was de afname groter.
In alle gemeenten minder misdrijven geregistreerd
Het aantal traditionele misdrijven dat in 2021 door de politie geregistreerd werd, was in alle gemeenten lager dan tien jaar eerder. In Opmeer en Dinkelland was de afname met 73% het grootst, in Urk het kleinst (6 procent). Van de gemeenten met meer dan 100.000 inwoners had Maastricht de grootste daling (66%) van de geregistreerde traditionele criminaliteit, Ede de kleinste daling (38 procent). Door gemeentelijke herindelingen in de periode 2012–2021 is de vergelijking niet voor alle gemeenten mogelijk.
In Amsterdam en Rotterdam de meeste misdrijven geregistreerd
In 2021 registreerde de Amsterdamse politie bijna 43.000 gevallen van diefstal en inbraak, geweld of vernieling. Dat zijn er 49 per duizend Amsterdammers. Op Rotterdams grondgebied werden ruim 29.000 misdrijven geregistreerd, 45 per duizend Rotterdammers. Het gemiddelde voor Nederland ligt op 25 geregistreerde misdrijven per duizend inwoners.De gemeenten Tubbergen, Dalfsen en Dinkelland kenden met 5 per duizend inwoners het kleinste aantal geregistreerde gevallen van diefstal, inbraak, vernieling of geweld.
