In 2015 vielen op de Nederlandse wegen 21.300 ernstig verkeersgewonden. Dit is een stijging van 3% ten opzichte van 2014, toen sprake was van 20.700 ernstig verkeersgewonden. De afgelopen tien jaar bedroeg de stijging gemiddeld ook al 3% per jaar. Ook het aantal verkeersdoden steeg vorig jaar: van 570 in 2014 (en 2013) naar 621 in 2015. Dit komt neer op een toename van bijna 9%: statistisch significant en meer dan op basis van de meerjarig dalende trend verwacht mocht worden. Dit staat in de ‘Monitor Verkeersveiligheid 2016; Toename verkeersdoden en ernstig verkeersgewonden’, die onlangs is aangeboden aan minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu. Overigens is Nederland niet het enige land waarin het aantal verkeersoden is toegenomen. Volgens cijfers van de OESO en de ETSC steeg in 2015 in 22 van de 32 Europese landen het aantal verkeersdoden ten opzichte van het jaar daarvoor. De toename in Nederland is met 9% wel groter dan het gemiddelde van alle Europese landen: + 1%

Om de doelstellingen van maximaal 5.00 verkeersdoden en 10.600 ernstig verkeersgewonden in 2020 te verwezenlijken zullen jaarlijks reducties van resp. 4,3% en 13,1% moeten worden behaald. De doelstellingen zullen volgens de onderzoekers waarschijnlijk niet worden gehaal zal niet worden gehaald. Zonder een majeure inspanning wordt die ambitie ook in 2030 zeer waarschijnlijk niet waargemaakt, aldus de opstellers van de Monitor Verkeersveiligheid 2016, waarin wordt besproken hoe de verkeersveiligheid zich in 2015 ontwikkeld heeft ten opzichte van de voorgaande jaren.  Er is gekeken naar aantallen verkeersslachtoffers, naar mobiliteit, risico en externe factoren, naar verkeersveiligheids-indicatoren (SPI’s) en naar genomen maatregelen.

Verschillen per wijze van vervoer

Ruim één van de drie (36%) van de verkeersdoden vallen onder bestuurders en andere inzittenden  van personenauto’s, gevolgd door fietsers met 30%. Op ruime afstand volgen voetgangers (9%), motorrijders (8%), brom- en snorfietsers (7%), berijders van scootmobielen/invalidenvoertuigen (eveneens 7%) en inzittenden van bestel en vrachtauto’s (3%). Onder de ernstig gewonden in het verkeer zitten merendeels fietsers: 63%m waarvan 52% fietsers zonder en 11% mét motorvoertuig. Bijna één van de vijf ernstig gewonden (19%) zijn bestuurders en opzittenden van brom- en motorfietsen, gevolgd door inzittenden van bestel- en andere auto’s (11%), voetgangers (5%) en overige (2%).

Het onderzoek wijst verder ui dat bijna driekwart van de verkeersdoden (458) man was en de rest (163) vrouw. De meeste verkeersoden vallen onder ouderen. Bijna drie van de vijf verkeerdoden is ouder dan 50jaar. 80-plussers (19%) voeren de lijst aan, gevolgd door 60- tot 70-jarigen (15%), 20-29 jarigen (14%), 60-69-jarigen (13%) en 50-tot 59 jarigen (13%). De overige leeftijdscategorieën scoren allen onder de 10%, waarvan 15- tot 19-jarigen (7%) en 15-minners (3%) het laagst.

Bij de ernstig gewonden vormen 50- tot 59-jarigen (17%), 60- tot 69-jarigen (16%) en 70- tot 79-jarigen (15%) de voornaamste risicogroepen. Ook 40- tot 49-jarigen (12%) en 20- 29-jarigen (11%) zijn ‘goed’ voor een aandeel boven de 10%. Ook hierbij vormen 15- tot 19-jarigen (6%) en 15-minners )7%) de minst risicovolle groep.

Gewonden en doden

Ernstige verkeersgewonden vormen een groot maatschappelijk probleem: een op de vijf mensen (23%, ruwweg 4.900 slachtoffers) die dit overkomt, heeft levenslang last van het opgelopen letsel (bijvoorbeeld na een gebroken heup of na een schedelfractuur). De kosten voor de samenleving zijn navenant hoog: meer dan 5 miljard euro per jaar. De toename in het aantal verkeersdoden van bijna 9% is statistisch significant en meer dan op basis van de meerjarig dalende trend verwacht mocht worden. Dat wil zeggen dat het vrijwel uitgesloten is dat er sprake is van een toevallige uitschieter.

In 2015 vielen zoals gezegd 621 verkeersdoden en 21.300 ernstig verkeersgewonden in het Nederlandse verkeer. Dit zijn 3,8 verkeersdoden en 131 ernstig verkeersgewonden per miljard km afgelegde afstand (risico). Zowel de aantallen verkeersdoden en ernstig verkeersgewonden als het risico om te overlijden of ernstig gewond te raken zijn toegenomen in 2015. Het aantal ernstig verkeersgewonden neemt al langere tijd toe en steeg de afgelopen tien jaar met gemiddeld 3% per jaar. Het aantal verkeersdoden laat over de laatste tien jaar wel een dalende trend zien.

Nieuwe maatregelen

Het gaat dus niet goed met de verkeersveiligheid in Nederland, stellen de onderzoekers. De ontwikkelingen geven aanleiding om nieuwe maatregelen te bepleiten om het aantal verkeersslachtoffers terug te dringen. In het algemeen pleit SWOV voor een systeemaanpak: alle actoren zijn verantwoordelijk voor het verbeteren van de veiligheid van het verkeerssysteem als geheel. Daarnaast is specifiek aandacht nodig voor:

• Bestuurders van scootmobielen en andere invalidenvoertuigen, vanwege een toenemend aantal verkeersdoden, zowel over de lange als de korte termijn.
• Fietsers, vanwege het relatief hoge aantal slachtoffers en de relatief ongunstige ontwikkelingen in zowel het aantal verkeersdoden als het aantal ernstig verkeersgewonden in de afgelopen tien jaar.
• Ouderen, vanwege de relatief ongunstige ontwikkeling in het aantal verkeersdoden en ernstig verkeersgewonden en hun relatief hoge overlijdensrisico in het verkeer.
• De afnemende inspanningen op het gebied van verkeershandhaving