Eén op de drie bezoekt Spoedeisende Hulp vanwege letsel

In Nederland vonden in 2019 naar schatting ruim twee miljoen SEH-bezoeken plaats. Eén op de drie patiënten bezocht de SEH-afdeling in verband met letsel: 659.000 SEH-bezoeken oftewel 3.800 SEH-bezoeken per 100.000 inwoners, zo blijkt uit het rapport ‘Letsels 2019; kerncijfers LIS’.  In verreweg de meeste gevallen (95%) ging het om letsel door een ongeval (privé-sport-arbeidverkeer). In een klein deel van de gevallen was het letsel een gevolg van geweldpleging of zelfbeschadiging. In 2019 overleden 8.671 personen ten gevolge van letsel. Bij privé-ongevallen en verkeersongevallen was er tussen 210 e 2019 sprake van een stijging van ernstig letsel. Terwijl het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstige sportblessures afnam met 105. Bijna 60% (1,2 miljoen) van de SEH-bezoeken vond plaats in verband met een ziekte of aandoening.

Privé-ongevallen waren verantwoordelijk voor veruit de meeste SEH-bezoeken in verband met letsel (356.000); de helft betrof ernstig letsel.  Verkeersongevallen en sportblessures leidden tot 124.000 resp. 112.000 SEH-bezoeken in 2019. Bij ruim 46.000 SEH-bezoeken had het slachtoffer letsel door een arbeidsongeval. Meer dan 5.000 personen overleden aan de gevolgen van een privé (sport- of arbeids)ongeval. Per type ongeval komen verschillende risicogroepen naar voren. Binnen de grootste groep ongevallen, de privé-ongevallen, vormen jonge kinderen en ouderen een risicogroep. Valongevallen komen daarbij het meeste voor (245.000 in 2019) en leiden vaak tot ernstig letsel. In 2019 leidden valongevallen bij 65-plussers tot 109.000 SEH-bezoeken.

Type letsels en andere trends

Het grootste deel van de letsels die in 2019 werden behandeld op een SEH-afdeling was een fractuur (43%). Op afstand volgens andere letsels zoals oppervlakkige letsels (15%), hersenletsel (9%) en open wonden (7%). De meeste letsels deden zich voor aan handen/vingers  en hoofd (beide 15%), gevolgd door arm (10%), pols (9%) en enkel en voet/tenen (beide 7%).

 Een analyse van de ontwikkeling van het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel in de tijd (2010-2019) laat zien dat er bij de privé-ongevallen (+9%) en verkeersongevallen (+23%) sprake is van stijging (gecorrigeerd voor veranderingen in de bevolkingssamenstelling). Het aantal SEH-bezoeken in verband met een ernstige sportblessure is gedaald over de periode 2010-2019 (-10%).

De ontwikkeling van het aantal privé-ongevallen in de tijd is u-vormig. Dat wil zeggen dat het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel in de periode 2010-2019 eerst daalde en daarna is gestegen. De u-vorm en een significante stijging is ook te zien in trendanalyses van het totaal aan letsels en letsels door een ongeval. De som van het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een privéongeval en ernstige sportblessures is ook u-vormig maar er is daarbij geen sprake van een stijging van het aantal SEH-bezoeken in 2019 ten opzichte van 2010.

Trendanalyses voor verschillende leeftijdsgroepen laten een ongunstige ontwikkeling zien voor ouderen. Zo is het aantal SEH-bezoeken in verband met ernstig letsel door een (privé-)valongeval bij 85-plussers met ongeveer een vijfde gestegen. Nemen we alle ernstige letsels samen, dan zien we een stijging in de leeftijdsgroepen 70-74 jaar, 75-79 jaar en 80-84 jaar. Bij al deze trendanalyses is gecorrigeerd voor vergrijzing.

Overige ongevallen

In 2019 vonden 124.000 bezoeken aan een SEH plaats door een verkeersongeval, waarvan ruim 69.000 met ernstig letsel. Daarbij vielen 661 doden op de Nederlandse wegen. Ongeveer 46.500 personen bezochten een SEH in verband met letsel door een arbeidsongeval. Eén op de drie letsels was ernstig en 69 personen kwamen door een arbeidsongeval om het leven.

De SEH’s in Nederland kregen 15.800 mensen op bezoek in verband met door hen zelf toegebracht letsel. Het ging vooral om vrouwen (11.000, 70%) en bijna 5.000 mannen. Vorig jaar overleden 1.811 personen door zelfdoding. Door geweld kwamen 15.600 personen op één van de SEH’s. In driekwart van de gevallen was het slachtoffer een man.

 Conclusie

Uit het oogpunt van preventie van ongevallen blijven ouderen een belangrijke doelgroep. Naast een groot aantal SEH-bezoeken in deze leeftijdsgroep zien we ook een ongunstige ontwikkeling en veel ernstige letsels. Op basis van de ontwikkeling in de tijd is tevens aandacht voor de preventie van verkeersongevallen zinvol.