Investeer in een betere preventie om beroepsziekten te voorkomen en maak het voor werkenden met een beroepsziekte mogelijk om snel en zonder hoge drempels maatschappelijke erkenning te krijgen voor het feit dat ze ziek zijn geworden door hun werk, als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen. Die erkenning bestaat uit een algemene financiële tegemoetkoming. Dat adviseert de Commissie vergemakkelijking schadeafhandeling beroepsziekten in haar rapport ‘Stof tot nadenken’, dat voorzitter Ton Heerts gisteren heeft aangeboden aan staatssecretaris Tamara van Ark van SZW.
“Werknemers die ziek worden als gevolg van blootstelling aan gevaarlijke stoffen hebben belang bij een snelle tegemoetkoming, zonder ingewikkelde rechterlijke procedures. De onderzoekscommissie onderzocht onder leiding van Ton Heerts, die in opdracht van het kabinet onderzocht hoe de afhandeling beroepsziekteclaims kan worden vereenvoudigd.
“Nu is het tijd om door te pakken, en slachtoffers van een beroepsziekte die is ontstaan door het werken met gevaarlijke stoffen sneller te erkennen en tegemoet te komen”, aldus Ton Heerts. Jaarlijks sterven ongeveer 4100 mensen als gevolg van een beroepsziekte. Van hen overlijden de meesten, ruim 3000, omdat ze onvoldoende beschermd hebben gewerkt met gevaarlijke stoffen.
Slachtoffers die ziek zijn geworden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen hebben naast (vaak permanente) gezondheidsschade ook problemen met het verhalen van deze schade. Een beroepsziekteclaim is complex en duurt lang: gemiddeld ruim vier jaar en soms zelfs tien jaar of meer. Slachtoffers zijn vaak ook veel geld kwijt aan juridische en andere kosten. Kosten die bij erkenning niet altijd volledig vergoed worden. Veel slachtoffers van een beroepsziekte, die compensatie vragen voor de schade die ze lijden, raken verstrikt in een juridische strijd met lange procedures en hoge kosten. Andere slachtoffers nemen die stap niet eens omdat het aansprakelijkheidsrecht – de weg waarlangs compensatie verkregen moet worden – voor hen te hoge obstakels opwerpt.
Preventie
Een meer verplichtend
arbeidsomstandighedenbeleid en een betere handhaving moet bedrijven aanzetten
om te investeren in preventie, het voorkómen dus van beroepsziekten. De commissie
bepleit een sluitende aanpak te ontwikkelen rond de verplichtingen uit de
Arbowet. Voor werkgevers moet het opstellen van een goede Risico-Inventarisatie
& Evaluatie (RI&E), een registratie van gevaarlijke stoffen en een
blootstellingsregistratie even vanzelfsprekend worden als het invullen van een
belastingformulier. Bij de inkoop van nieuwe producten moet bovendien
nadrukkelijker rekening gehouden worden met de gezondheidszorgrisico’s die de
in die producten verwerkte gevaarlijke stoffen kunnen hebben (zoals onlangs
door de staatssecretaris van Defensie voorgesteld). Publieke
opdrachtgevers moeten er zich bij aanbestedingen bovendien van vergewissen dat
opdrachtnemers de Arboregels naleven.
Verder adviseert de commissie te investeren in een stevige infrastructuur voor kennis, diagnose en behandeling van beroepsziekten. Een onafhankelijke arbeidsgeneeskundige organisatie moet de bestaande kennis en expertise bundelen, verder ontwikkelen en uitdragen. Een helder en krachtig boete- en toezichtbeleid moet een extra stimulans vormen voor bedrijven om de verantwoordelijkheid voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden adequaat op te pakken; zo adviseert de commissie aan de staatssecretaris een passende boete in het leven te roepen voor werkgevers die verwijtbaar handelen.
Tegemoetkoming slachtoffers
beroepsziekten
De door de commissie
voorgestelde algemene tegemoetkoming moet snel en zonder hoge drempels
verkregen kunnen worden. Voorwaarde is dat het aannemelijk is dat een ziekte
veroorzaakt is door het werken met gevaarlijke stoffen. Zo’n regeling moet
openstaan voor alle (voormalig) werkenden die getroffen zijn door een
beroepsziekte als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen; zo geeft de
samenleving uitdrukking aan haar betrokkenheid bij het leed dat door het werken
met gevaarlijke stoffen in het arbeidsproces is veroorzaakt, aldus de
commissie.
De maatschappelijke erkenning voor slachtoffers kan gefinancierd worden uit een nieuw op te richten fonds beroepsziekten. Aan de hand van vooraf bepaalde wetenschappelijke criteria beoordeelt een onafhankelijk panel van medisch specialisten en arbeidshygiënisten of betrokkene inderdaad lijdt aan een beroepsziekte als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen op het werk en in aanmerking komt voor een tegemoetkoming. Daarbij is het volgens de commissie raadzaam om een lijst met stoffen gerelateerde ziekten vast te stellen, die als beroepsziekte kunnen worden aangemerkt.
Staatssecretaris Van Ark nam gisteren samen met Han Busker (FNV) en Hans de Boer (VNO-NCW) uit handen van Ton Heerst het rapport ‘Stof tot nadenken’ in ontvangst.
Van Ark: “Ik ben heel blij dat er nu een rapport ligt dat aandacht en erkenning vraagt voor de positie van slachtoffers van blootstelling aan gevaarlijke stoffen. Het is niet uit te leggen dat mensen die het al zo zwaar hebben, zoveel moeite moeten doen om compensatie te krijgen. De onderzoekers onderstrepen het belang van een snelle tegemoetkoming zonder ingewikkelde rechterlijke procedures, evenals het belang van preventie. Terecht, want voorkomen is beter dan procederen en schade verhalen. Het is belangrijk dat slachtoffers zich beter gehoord weten en sneller als zodanig worden erkend. Het rapport doet aanbevelingen om hier met elkaar mee aan de slag te gaan.”
Het streven is voor de zomer een uitgebreide reactie op het rapport van de commissie Heerts aan de Tweede Kamer te sturen.
Klik hier voor het volledige advies van de commissie:
https://www.commissievsab.nl/wp-content/uploads/2020/05/Rap.VS_.beroepsziektenBW06a.pdf
Foto Rijksoverheid
