De laatste jaren daalde het aantal plofkraken. In 2019 neemt dat aantal ineens weer wat toe, wellicht omdat een nieuwe generatie criminelen toch weer heil ziet in deze activiteit. Toch stijgt de schadelast als gevolg van deze plofkraken gestaag. Frank van Alphen, manager CED Property en voorheen werkzaam als operationeel directeur bij een waardetransporteur, legt uit hoe dat komt en wat de laatste ontwikkelingen zijn in de wedloop tussen banken en criminelen.
“Dat
er minder plofkraken gepleegd worden, is goed nieuws. Tegelijkertijd zie je dat
plofkraken steeds extremer worden. Vroeger lieten criminelen gas in een
geldautomaat lopen en brachten dat dan tot ontploffing waardoor de geldautomaat
– met wisselend succes overigens – opensprong. Banken reageerden hierop door
hun geldautomaten
beter te beveiligen tegen deze manier van kraken. Met als gevolg dat criminelen
vandaag de dag steeds zwaardere explosieven gebruiken om de automaten open proberen te krijgen.”
Voortdurende wedloop
Van Alphen vervolgt: “Betere beveiliging die het gebruik van zwaardere
explosieven uitlokt: het zorgt voor een wedloop tussen banken en criminelen. En
voor veel schade. Dat werd eerder dit jaar goed duidelijk bij de nachtelijke plofkraak
op het
Amsterdamse metrostation Ganzenhoef: door de enorme explosie waren bijna alle ramen
beschadigd of gesprongen en het station raakte zwaar beschadigd. Maar ook
de andere plofkraken waarbij EMN als expert optreedt, zien we de schadebedragen
toenemen. Vooral omdat door de zwaardere explosieven ook aangrenzende panden getroffen
worden. Die staan geregeld op instorten na de explosie. Winkels moeten hierdoor
gesloten blijven, bedrijven kunnen hun medewerkers niet naar binnen laten en de
herstelkosten rijzen de pan uit. Dat stuwt de schadelast flink omhoog.”
Gevaarlijke ontwikkeling
Naast materiële schade krijgen de CED- experts volgens hem ook te maken met
emotionele schade. “Want het zal je maar gebeuren, dat je ’nachts je woning
voelt schudden en hoort kraken omdat de geldautomaat onder in het gebouw tot
ontploffing wordt gebracht. Dat doet echt veel met mensen. Daarbij neemt met
die zware explosieven ook de kans op persoonlijk letsel toe. Criminelen nemen een flink
risico: als het explosief te vroeg afgaat, dan zijn ze er geweest. En een
toevallige passant kan zo’n plofkraak ook het leven
kosten. Dat is een zorgwekkende ontwikkeling.”
Een deel van het probleem lost zich volgens CED’s Propert Manager vanzelf op. In Nederland gaan we namelijk steeds meer met pin betalen.
In 2018 betaalden we in Nederland al meer dan 60% van onze aankopen in winkels, horeca
en dergelijke met onze pinpas. Ook onderlinge betalingen gaan steeds meer elektronisch,
bijvoorbeeld via een ‘Tikkie’.” Er is dus minder vraag naar cash geld en dus neemt het aantal geldautomaten in ons land af. In Duitsland betaalt men nog
veel meer cash. Je ziet dan ook dat Nederlandse criminelen de grens oversteken
en in Duitsland op rooftocht gaan. Denk maar aan de ‘Audi-bende’, die in 2017
meerdere plofkraken pleegde op Duitse geldautomaten.”
Het begint bij de bouw
Banken zitten intussen ook niet stil en blijven de beveiliging van hun automaten steeds verder
opschroeven. Sommige banken plaatsen ’s nachts rolluiken of platen
voor de automaten of kiezen voor een inpandige locatie van de automaat, zoals
in een winkelcentrum. Ook laten steeds meer beheerders van
geldautomaten de locatie van deze automaten regelmatig bouwkundig inspecteren op veiligheid, bijvoorbeeld
door CED. “Wij zien dat dat een succesvolle maatregel is: de locaties waarover
wij advies hebben uitgebracht blijken beter bestand tegen beroving. EMN en CED trekken hier samen in op. Een mooi
voorbeeld van samenwerking in onze keten van schadebehandeling.”