In 2011 verhuisde het waterschap Hoogheemraadschap Hollands-Noorderkwartier van Edam naar Heerhugowaard. Vóór de verhuizing liet zij haar omvangrijke kunst- en antiekcollectie taxeren. In een stoffige opslagruimte stuitte kunsthistoricus en taxateur Jan Dirk de Kruijff van Apresa/Troostwijk op een schilderij waarvan hij vermoedde dat het een werk betrof van de beroemde 17e- eeuwse Italiaanse meester Giovanni Francesco Barbieri – bijgenaamd Guercino.Na jaren intensief onderzoek – extra complex gemaakt door het ontbreken van een handtekening van de meester – werd onlangs vastgesteld dat het doek inderdaad een originele Guercino is. Inmiddels prijkt de vondst in het Rotterdamse Museum Boijmans van Beuningen.
Guercino werd in 1591 geboren in de omgeving van Bologna. Hij was een student van een andere Italiaanse meester, Ludovico Carracci. Bekend werk van Guercino is onder meer zijn Begrafenis van St. Petronilla, bestemd voor een altaar in de beroemde Sint-Pietersbasiliek in Rome. Een beroemde Italiaanse schilder die Guercino beïnvloedde is Guido Reni (1575-1642).
Verdwenen doek
Na zijn ontdekking vroeg De Kruijff aan het Hoogheemraadschap of hij het werk nader mocht laten onderzoeken. Vast stond dat het om een doek uit de 17e eeuw ging, maar het bleef een raadselachtige vondst. Ook het Hoogheemraadschap wist niet wie de maker van het werk was of wanneer het ooit was verworven. Zo is niet te traceren waar het schilderij zich tussen 1900 en 1930 bevond en ook na de Tweede Wereldoorlog is de eigenaar onbekend. Pas jaren later duikt het schilderij weer op en wordt verkocht aan de voorganger van het Hoogheemraadschap. De toenmalige verkoper wist blijkbaar niet dat het om een originele Guercino ging, aangezien hij het voor een geringe prijs van de hand deed.
Waardige bestemming
Na een intensieve speurtocht van De Kruijff werd het eindoordeel overgelaten aan de belangrijkste kenner van het werk van Guercino, de Engelse kunsthistoricus Nicolas Turner. “Na mijn vondst heb ik het hoogheemraadschap geadviseerd het werk te laten restaureren en daarna te laten beoordelen door deze kenner” zegt Jan Dirk de Kruijff. “Hij heeft het schilderij geïnspecteerd en zonder voorbehoud toegeschreven aan Guercino zelf, op basis van de schilderstijl die overeenkomt met die van de bekende eigenhandige werken van deze meester.”
Inmiddels hangt het werk in het Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. Het is een indrukkende afbeelding van een Bijbelse voorstelling van David, die zojuist het Israëlische volk gered heeft door de reus Goliath te verslaan. De Kruijff: “Het was in de 17e eeuw heel gebruikelijk dat er meerdere versies of kopieën van een beroemd werk in omloop waren. Door de aanwezigheid van een inventarisatienummer op de achterkant van het schilderij wist ik zeker dat ik op het goede spoor zat. Uiteraard is het prijsverschil tussen een echte Guercino en een kopie enorm, dus de zoektocht was in meerdere opzichten de moeite waard. Het is fijn dat Nicolas Turner eindelijk uitsluitsel heeft gegeven. Het werk hangt nu waar het hoort: op een plek waar iedereen het kan bewonderen. Het heeft een waardige bestemming gevonden.”
