Bedrijven in de transportsector hebben in 2016 een lagere omzet behaald dan het jaar ervoor, vooral door toedoen van het derde kwartaal. Dat was sinds 2009 niet meer voorgekomen. De omzet daalde over het gehele jaar met bijna 0,5%, meldt het CBS in de Kwartaalmonitor Transport. De omzet in de transportsector veranderde in het vierde kwartaal nauwelijks ten opzichte van vorig jaar. Ondanks de omzetstabilisatie zijn de transportondernemers positief over het economisch klimaat. Ook is het ondernemersvertrouwen in de afgelopen vijf jaar niet zo hoog geweest als nu. Het aantal gedwongen bedrijfssluitingen is het afgelopen kwartaal gestegen naar 72. De Nederlandse economie groeide in het laatste kwartaal van 2016 met 2,3% ten opzichte van een jaar eerder. Daarmee zette de trend van de voorgaande kwartalen zich door.
De omzet van de hele transportsector bleef in het vierde kwartaal nagenoeg gelijk ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. De omzet ontwikkelde zich in het vervoer over land positief in alle deelbranches. Bij de post- en koeriersdiensten nam de omzet onder meer toe door de decemberinkopen en bij de verhuisbedrijven door de aantrekkende woningmarkt. De vervoerders door de lucht en over water noteerden de grootste omzetdalingen.
Meer faillissementen, starters en stoppers
Het aantal uitgesproken faillissementen lag in het vierde kwartaal van 2016 met 72 bijna 40% hoger dan een jaar geleden. In het vervoer over water werden in het afgelopen kwartaal de meeste faillissementen uitgesproken. In de overige branches was er weinig verschil in het aantal faillissementen. In het vierde kwartaal zijn in de transportsector ongeveer 1.090 nieuwe bedrijven opgericht, een stijging van 29% vergeleken met een jaar eerder. Er zijn 915 transportbedrijven opgeheven in het afgelopen kwartaal, met name lokale post- en koeriersbedrijven. Dat is een stijging van bijna 34% op jaarbasis. In totaal telde Nederland aan het eind van het vierde kwartaal 38.975 transportbedrijven. Het totale aantal bedrijven dat actief was in de transport en logistiek ligt daarmee in vergelijking met een jaar geleden 8% hoger.
Ondernemers in de transportsector waren aan het begin van het eerste kwartaal positief gestemd. Het ondernemersvertrouwen bereikte met 8,1 een hogere waarde dan in de voorafgaande vijf jaar het geval was. Ondernemers zijn positiever dan drie maanden geleden over de ontwikkeling van de omzet en het economisch klimaat in het afgelopen kwartaal. Per saldo verwacht 20% van de ondernemers een toename van de tarieven in het eerste kwartaal. Vaak worden tariefwijzigingen in het eerste kwartaal doorgevoerd. Per saldo verwacht 8% van de ondernemers een toename van de export in het eerste kwartaal. Vorig jaar werd in het eerste kwartaal een afname van de export verwacht. Met een saldo van +2 is het aantal ondernemers dat een verbetering van het economisch klimaat voorziet net iets groter dan het aantal dat een verslechtering verwacht. Het aantal transporteurs dat een afname van de personeelssterkte voorziet is iets groter dan het aantal dat een toename verwacht: het saldo is -3. Daarmee is de verwachting op het gebied van personeelssterkte verbeterd ten opzichte van het eerste kwartaal van 2015.
.Vervoer over land: 3,5% meer omzet
In het vierde kwartaal groeide de omzet met ruim 3,5% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2015, waardoor er sprake is van drie jaar omzetgroei op rij. Bij alle deelbranches werd meer omzet behaald. Uitschieter was wederom de verhuisbranche (+ 11%), waarin de aantrekkende woningmarkt zorgde voor 12 kwartalen omzetgroei op rij. De bus-, tram-en metrovervoerders boekten met 7 tot 8% de hoogste omzetgroei sinds begin 2010. Ook de vervoerders over het spoor boekten met ruim 7% procent de grootste omzetgroei in jaren, vooral door toedoen van het personenvervoer. De kleinste omzetgroei was bij het goederenvervoer over de weg (+ 3%).
Voor het eerste kwartaal van 2017 wordt een omzet verwacht die 1% lager ligt dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aantal ondernemers dat positief is over het economisch klimaat, is ongeveer even groot als het aantal dat hier negatief over is. Over de werkgelegenheid zijn de verwachtingen positief: per saldo 6% verwacht het personeelsbestand uit te breiden en denkt 23% van de ondernemers tariefstijgingen door te voeren.
Vervoer over water: 5% omzetdaling
De zee- en binnenvaart boekten vorig jaar in geen enkel kwartaal omzetgroei. Door onder andere overcapaciteit in de markt stonden de tarieven onder druk. De omzetdaling bij de binnenvaart bleef beperkt door een periode laag water in het vierde kwartaal. De overcapaciteit nam hierdoor tijdelijk af, wat een gunstig effect had op de vrachttarieven. De binnenvaart zette 6% minder om, de zeevaart 7% minder. De omzet bij de haven- en bergingsbedrijven en de laad-, los- en overslagbedrijven nam met bijna 6% af.
In het vierde kwartaal daalde de omzet met 5% in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. In de zeevaart daalde omzet bijna 5,5%. In de binnenvaart lag de omzetafname op ruim 4%, een daling die minder hard uitviel doordat schippers door laag water minder lading konden vervoeren en er meer schepen nodig waren. Dit had voor de binnenvaarders een positief effect op de vrachttarieven. In deze concurrentievolle sector was het aantal uitgesproken faillissementen met 26 het hoogst.
Het prijsniveau van de binnenvaart lag in het vierde kwartaal 21% hoger dan een kwartaal eerder. Voor het vervoer van zowel natte bulk, droge bulk als containers golden hogere tarieven, vooral wanneer deze via de spotmarkt werden bepaald. De lage waterstand aan het eind van het vierde kwartaal was de belangrijkste oorzaak van de hogere tarieven. Het prijsniveau eind 2016 bleef nog wel ruim 17% achter bij het niveau van een jaar eerder toen er sprake was van (langdurige) lage waterstanden op de Rijn en de Maas
Varende vervoerders hebben negatieve verwachtingen voor het eerste kwartaal, al zijn die wel licht verbeterd ten opzichte van het voorgaande kwartaal en vergelijkbaar met die in dezelfde periode vorig jaar. Per saldo verwacht 7% van de ondernemers een verslechtering van het economisch klimaat. En voorziet eenzelfde percentage een afname van de omzet in het eerste kwartaal van 2017. Per saldo wordt door 5% van de ondernemers een daling van de tarieven verwacht. Net als in het eerste kwartaal van vorig jaar is het aantal ondernemers met positieve verwachtingen voor de personeelssterkte even groot als het aantal met negatieve verwachtingen.
Vervoer door de lucht: omzetkrimp met 4,5%
De omzet is in het vierde kwartaal met ruim 4,5% afgenomen. Het is het derde kwartaal op rij dat de omzet slonk. De luchtvaartmaatschappijen hebben de tarieven verlaagd, maar er werden wel meer passagiers vervoerd dan vorig jaar. Door de daling in de laatste drie kwartalen lag de jaaromzet vorig jaar 2,5% lager dan een jaar eerder. Ondanks deze daling ligt de omzet nog altijd een kwart hoger dan op het hoogtepunt van de crisis in 2009.
Dienstverlening voor het vervoer: vier kwartalen omzetdaling
De omzet nam met 1% af ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De dienstverleners wisten het hele jaar geen groei te boeken. Niet in alle deelbranches daalde de omzet: de dienstverleners voor het vervoer over land, met name de parkeerbedrijven, wisten de grootste omzetgroei te realiseren. Ook de opslagbedrijven en de dienstverlening luchtvervoer behaalden meer omzet. Bij de expediteurs, de deelbranche met de hoogste omzet, veranderde de omzet nauwelijks. Bij de bedrijven in het laden, lossen en overslag en dienstverlening voor het vervoer over water daalde de omzet.
Per saldo verwacht 2% prijsstijgingen door te voeren in het eerste kwartaal van 2017. Het aantal ondernemers dat een stijging van de tarieven voorziet, is groter dan in het eerste kwartaal van vorig jaar. De verwachtingen voor het economisch klimaat zijn positief, terwijl deze in het eerste kwartaal van 2016 nog negatief waren. Dat geldt ook voor de omzetverwachtingen. Per saldo verwacht 4% van de ondernemers een verbetering van het economisch klimaat. Eenzelfde saldopercentage ondernemers verwacht een toename van de omzet in het eerste kwartaal. Met een saldo van +8 zijn ondernemers positief in hun verwachtingen ten aanzien van de personeelssterkte.
Post- en koeriersdiensten: De omzet steeg in het vierde kwartaal met 1,5% ten opzichte van vorig jaar, vooral door de toegenomen activiteiten bij de koeriers (+ 8%) die ook profiteerden van de gestegen sinterklaas- en kerstinkopen via internet. De aanhoudende omzetstijgingen resulteerde in een toename van 6,5% over geheel 2016.
De omvang van de Nederlandse economie was in het vierde kwartaal 2,3%procent groter dan in dezelfde periode vorig jaar. De groei is te danken aan de gestegen consumptie en het positieve exportsaldo. Er is nu bijna 3 jaar kwartaal-op-kwartaal groei. De investeringen bleven in het vierde kwartaal echter achter bij de voorgaande kwartalen, al zijn de investeringen in woningen en telecommunicatie weer aanzienlijk gegroeid. In vervoermiddelen werd juist fors minder geïnvesteerd, net als in computers.
Voor het eerste kwartaal van 2017 verwacht per saldo 20% van de transportondernemers een toename van de tarieven, en 73% van de ondernemers voorziet gelijkblijvende verkoopprijzen. Ondanks de positieve verwachting over de prijzen verwachten de ondernemers per saldo wel een daling van de omzet. Ook denken ze de activiteiten met minder personeel uit te kunnen voeren
